75% van ons donatiebudget is gereserveerd voor projecten binnen Kunst & Cultuur. De overige 25% is bestemd voor Jongeren & Maatschappij. Aanvragers kunnen gedurende het hele jaar voorstellen voor financiële ondersteuning indienen. We behandelen aanvragen uiterlijk binnen vier maanden.
Fonds 21 wil een betrokken partner zijn en meer bieden dan alleen financiële steun. Regelmatig ondersteunen we een bepaalde sector of thema extra en willen we op die manier een impuls geven aan kennisdeling of een hiaat vullen. Zo initiëren we programmaregelingen, zoals in 2018 de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers, een voortzetting van de pilot die in 2017 werd gestart.
Van de aanvragers van projecten die door ons worden ondersteund verwachten we dat ze onze bijdrage verantwoord en in lijn met de afspraken besteden. Op basis van inhoudelijke en financiële evaluaties beoordelen wij of een project conform het ingediende projectplan is uitgevoerd. Indien dit niet het geval is en als er sprake is van grote afwijkingen, kunnen we de donatie aanpassen of intrekken. De evaluaties zijn ook van belang voor een eventueel volgende aanvraag. We werken de eisen aan inhoudelijke evaluaties verder uit zodat we meer inzicht krijgen in de effecten van de beoogde resultaten.
Vanwege het grote aantal verzoeken om een financiële bijdrage moeten we relatief veel aanvragen afwijzen. Om de belasting voor aanvragers, administratie en adviseurs te verminderen, proberen we sinds 2015 de ‘selectie aan de poort’ te verbeteren ofwel het aantal niet-passende aanvragen terug te brengen. Dat doen we door onze beleidsdoelstellingen en criteria nog duidelijker uit te dragen via onze website, sociale media en andere communicatiekanalen en door minder passende aanvragen te ontmoedigen als deze in de vorm van een vooraanvraag worden ingediend. Daarbij streven we jaarlijks naar maximaal 50% niet-passende aanvragen. In 2018 was dat 56%. Weliswaar betekende dat een daling van 6% ten opzichte van 2017 maar nog steeds zijn extra inspanningen nodig. De vernieuwde website is begin 2018 online gegaan. Er zijn diverse nieuwe tools opgenomen waarmee het aanvraagproces en de daarop volgende stappen verder zijn gedigitaliseerd. Deze vergroten niet alleen het gebruiksgemak voor aanvragers maar dragen ook bij aan verdere afname van niet-passende aanvragen.
Fonds 21 wil meer inzicht krijgen in de effecten van projecten die ondersteund worden. De twee onderzoek pilots die we gestart zijn in 2017, liepen door in 2018. Voor Jongeren & Maatschappij binnen het thema Omgaan met Geld deden we in samenwerking met onderzoeksbureau Sinzer een onderzoek bij vijf toegekende projecten naar de effectiviteit van preventieve interventies. Voor de pijler Kunst & Cultuur lieten we in samenwerking met VSBfonds publieksonderzoek bij festivals uitvoeren door de onderzoeksbureaus GfK en Cigarbox. Beide onderzoeken werden in 2018 afgerond.
Met 285 toekenningen hebben we in 2018 een keur aan projecten
ondersteund, verspreid over Nederland en het Caribisch deel van het
Koninkrijk. Het aantal toegekende projecten en het toegekende bedrag per
provincie worden weergegeven in onderstaande kaart. Rechts van de landkaart
staan het aantal landelijk toegekende projecten en de toegekende bedragen
vermeld. Onder landelijk rekenen we projecten die publiek bereiken uit het hele
land of die plaatsvinden in meer dan twee provincies.
Fonds 21 steunt initiatieven van professionele kunstinstellingen die een groot, een passend of juist een ander, nieuw publiek willen bereiken. In 2018 hebben we in de pijler Kunst & Cultuur 236 projecten toegekend.
Kwaliteit is voor Fonds 21 belangrijk. Het bevorderen van een kwalitatief goed aanbod van kunst en cultuur, gericht op een passend en/of nieuw publiek is een belangrijke drijfveer. Daarbij hebben we ook aandacht voor bijzondere projecten en vernieuwingen voor een kleiner en/of nieuw publiek. We ondersteunden in 2018 een groot aantal soorten (interdisciplinaire) projecten op het gebied van muziek, theater, dans, e-culture, design, mode, beeldende kunst, architectuur, literatuur, film, fotografie, nieuwe media en andere disciplines. Ook festivals, publicaties en mediaproducties konden rekenen op onze financiële ondersteuning.
In 2018 had Fonds 21 specifiek aandacht voor kunsteducatieprojecten. Binnen de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo´ers werden veertien aanvragen gehonoreerd met totaal €487.300.
Podiumkunsten | € 3.963.750 |
Beeldende Kunsten & Vormgeving | € 1.254.000 |
Film, Mediakunst & Digitale Cultuur | € 1.064.000 |
Kunsteducatie | € 923.800 |
Literaire Kunsten | € 127.500 |
Totaal |
€ 7.333.050 |
In 2018 heeft het fonds 72 festivals ondersteund in de verschillende aandachtsgebieden met een donatiebedrag van €3.295.000. Van deze 72 festivals zijn er 41 ondersteund binnen Podiumkunsten met een totaalbedrag van €2.230.000. Een aantal festivals binnen dit aandachtsgebied is ondersteund met een meerjarige toekenning, zoals Oerol, Opera Forward Festival, Festival Oude Muziek, Operadagen Rotterdam, Theaterfestival Boulevard en Julidans.
Podiumkunsten | € 2.230.000 |
Beeldende Kunsten & Vormgeving | € 50.000 |
Film, Mediakunst & Digitale Cultuur | € 792.500 |
Kunsteducatie | € 95.000 |
Literaire Kunsten | € 127.500 |
Totaal |
€ 3.295.000 |
Van de 236 aanvragen die er in 2018 binnen Kunst & Cultuur werden toegekend zijn er 128 binnen de discipline Podiumkunsten gehonoreerd. In totaal kenden we €3.963.750 toe aan projecten op het gebied van podiumkunsten, dat is 54% van het totaal aan Kunst & Cultuur uitgegeven budget (€7.333.050).
Het totaal aantal in behandeling genomen aanvragen voor Podiumkunsten was 319. Daarvan werden er 128 toegekend en 191 afgewezen. In 2017 werden binnen Podiumkunsten 115 projecten gehonoreerd. In 2018 was het percentage toekennen/afwijzen 40%/60%.
Onder Podiumkunsten vallen verschillende disciplines: theater, dans, muziek en cross-overs. Binnen muziek maken we onderscheid tussen hedendaagse en historische klassieke muziek, jazz en niet-westerse muziek. Het hoogste aantal toekenningen was binnen theater en muziektheater, zowel in aantal als in hoogte van toegekend bedrag. De diversiteit van de ondersteunde projecten binnen deze categorieën is groot. Binnen de discipline muziek en muziektheater worden grootschalige operaproducties als aus LICHT ondersteund maar ook muziektheaterproducties als Merkel van Nineties Productions, Kill All Kids van Orkater of de familievoorstelling Back to Oz van het Filiaal.
Minder aanvragen worden gedaan vanuit jazz en niet–westerse muziek. Onder hedendaagse muziek worden ook niet-westerse muziekprojecten geclassificeerd, zoals bijvoorbeeld in het geval van Le Guess Who? ondersteund met €50.000.
De meeste toekenningen deden we net als in 2017 aan projecten op het gebied van theater, in totaal voor een bedrag van €1.046.500. Aan hedendaagse muziek werd €347.500 besteed, aan muziektheater en opera €966.000 en aan interdisciplinaire projecten, veelal festivals zoals Motel Mozaïque, Explore Festival en Djemaa el fna Rotterdam, €589.750.
Hedendaagse dans is in 2018 beter vertegenwoordigd dan voorgaande jaren. Ondersteunde projecten variëren van Grimm van Nationale Opera&Ballet tot The Protagonist van Dunja Jocic en festivals als Summer Dance Forever tot Moving Futures.
Interdisciplinaire projecten | € 589.750 |
Muziek hedendaags | € 347.500 |
Muziek historisch | € 420.000 |
Muziek niet-westers | € 50.000 |
Muziektheater en opera | € 966.000 |
Jeugddans | € 35.000 |
Theater | € 1.046.500 |
Dans | € 489.000 |
Totaal |
€ 3.943.750 |
Van de 128 toegekende projecten op het gebied van Podiumkunsten zijn er 41 festivals ondersteund (in 2017 waren dat er vijftig), 86 voorstellingen en concerten en één publicatie.
Een meerjarige ondersteuning is voor festivals belangrijk, het biedt zicht op continuïteit in organisatie en programmering. Het aantal festivals dat door Fonds 21 meerjarig wordt ondersteund is inmiddels uitgebreid tot dertien, waarbij goed de volledige breedte van de disciplines binnen de Podiumkunsten zichtbaar is. In 2018 ontvingen de volgende festivals meerjarige ondersteuning: Oerol, Festival Oude Muziek, Opera Forward Festival, Opera Dagen, Theaterfestival Boulevard en Julidans.
Festivals (56%) | € 2.230.000 |
Voorstellingen/concerten (44%) | € 1.723.750 |
Totaal |
€ 3.953.750 |
Een substantieel deel van het budget voor Podiumkunsten ging naar festivals €2.230.000 (56%). We ondersteunden festivals in verschillende regio’s, verdeeld over verschillende disciplines en voor verschillende leeftijden. Dat sluit aan bij de doelstelling van Fonds 21 om een passend en divers publiek te bedienen. Daarnaast passen festivals goed bij de voorkeurscriteria van het fonds door het brede publiek dat bereikt wordt, door de aandacht voor jongere carrières en omdat festivals de plekken zijn waar ruimte is voor vernieuwing. Dankzij hun programmering kunnen festivals risico’s nemen en ruimte bieden aan nieuwe vormen en makers en actuele thema’s. Bij toekenningen aan festivals letten we scherp op de spreiding onder publieksgroepen en diverse disciplines in de podiumkunsten maar ook op geografische spreiding. In 2018 ontvingen bijvoorbeeld Oriental Landscapes van Music and Beyond Foundation, Theaterfestival Boulevard (jongere carrières, regio en toegankelijk voor verschillende publieksgroepen), Dekmantel Concerts (jongere carrières, jong publiek, nieuwe muziek, actueel aanbod) en Motel Mozaïque een bijdrage.
Fonds 21 vindt het ondersteunen van projecten gericht op een diverse doelgroep, zowel in leeftijd, (culturele) achtergrond en opleidingsniveau belangrijk. Vanuit onze doelstellingen willen we dat alle geledingen in de samenleving in aanraking kunnen komen met projecten die ondersteund worden door ons fonds. We houden bij de ondersteuning van projecten rekening met aanbod en afname voor een breed en dus divers publiek.
We beoordelen aanvragen op drie impactcriteria: artistieke kwaliteit, publiek en actualiteit. Daarbij hebben we binnen Podiumkunsten een aantal prioriteiten vastgesteld. Zo verkiezen we projecten van makers met een jongere carrière boven meer gevestigde of net beginnende makers en hebben we een oog voor projecten die een nieuw publiek weten te bereiken.
Van de in totaal 128 projecten binnen Podiumkunsten namen er in 66 projecten makers met een jongere carrière deel. Dat is ruim 50%. Het fonds profileert zich daarmee sterker richting makers in deze fase van hun carrière dan in voorgaande jaren toen dat percentage 33% van het totaal aantal toekenningen binnen Podiumkunsten was. Van de 41 festivals die we binnen Podiumkunsten ondersteunden hebben er 28 jongere carrières als belangrijkste invalshoek. Van de 86 ondersteunde producties zijn dat er 38.
Jongere carrières hangen veelal samen met een jong publiek. De projecten waar jongere carrières het belangrijkste criterium zijn, spreken door hun vaak vernieuwende inhoud, vorm, locatie en communicatie ook een jonger publiek aan. We honoreerden onder meer Nina Spijkers bij De Toneelschuur met Het temmen van de Feeks, Bog en De Theatertroep.
In de projecten op het gebied van podiumkunsten die we in 2018 ondersteunden zien we evenals afgelopen jaar een grote maatschappelijke betrokkenheid. Bij sommige producties was de actualiteit of urgentie het onderwerp van de voorstelling, bij andere juist de gekozen vorm. Zo was er een aantal voorstellingen die door hun onderwerp én hun cast aandacht vroegen voor culturele diversiteit of actuele onderwerpen, bijvoorbeeld de productie In het hol van de Leeuw gemaakt door Saman Amini en Nina Mohaghegh, bij Black Sheep Can Fly en DOX en Well Made Productions met Beneatha’s Place. Actualiteit door de keuze van het onderwerp in voorstellingen als Een avondje armoede van Firma Mes en de Gevangenismonologen II van Idefix. Vernieuwing in vorm bij de Mis van Pynarello dat zich hard maakt voor een nieuwe uitvoeringspraktijk voor symfonische muziek en daarmee een nieuw publiek voor klassieke muziek weet te winnen.
Met de projecten die Fonds 21 ondersteunt, streven we zoveel mogelijk een landelijk bereik na. We hebben daarom een voorkeur voor projecten die in meerdere provincies te zien zijn.
De top drie van provincies waar in 2018 voorstellingen en concerten te zien waren zijn Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. Noord-Brabant was net als vorig jaar een goede vierde. Lastiger is het publiek te bereiken in Flevoland en Drenthe waar het aantal speelbeurten en bereik lager is dan in andere provincies. Zeeland is in 2018 met door Fonds 21 ondersteunde projecten het minst bereikt.
Een aantal projecten is ondersteund omdat het naast een hoge kwaliteit en actualiteit een bijzonder belang voor de regio heeft zoals Jan Vos met Gas en Maalkop van PeerGrouP, met als onderwerp zelfdoding onder boeren. Het zijn voorstellingen met een groot belang voor de regio en tegelijkertijd met een actueel onderwerp dat niet alleen van regionaal belang is.
Binnen podiumkunsten wordt onderscheid gemaakt tussen voorstellingen, concerten en festivals. Een klein aantal festivals reist door Nederland. Voor de meeste festivals geldt dat ze op één plek plaatsvinden en daar zowel regionaal als landelijk publiek bereiken. Fonds 21 ondersteunt festivals in heel Nederland van Brabant met Festival Boulevard en Festival Circolo tot Noorderzon en Jonge Harten in Groningen, Oranjewoud in Friesland en Gaudeamus Muziekweek in Utrecht.
We besteedden in 2018 net als voorgaand jaar een aanzienlijk deel van ons budget voor Podiumkunsten aan projecten gericht op een volwassen publiek. Het toegekende bedrag en aantal ondersteunde projecten gericht op jeugd en jongeren is lager. Het beeld is iets vertekend omdat Fonds 21 bijvoorbeeld met de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo´ers juist extra aandacht heeft voor jongeren.
Algemeen publiek | € 2.646.000 |
Families | € 57.500 |
Jeugd tot 12 jaar | € 247.000 |
Jeugd 12 tot 18 jaar | € 195.000 |
Jongeren 18-30 jaar | € 287.500 |
Volwassenen | € 530.750 |
Totaal |
€ 3.963.750 |
Algemeen publiek | 72 |
Families | 2 |
Jeugd tot 12 jaar | 12 |
Jongeren 12-18 jaar | 6 |
Jongeren 18-30 jaar | 14 |
Volwassenen | 22 |
Totaal |
128 |
Op het gebied van festivals werden vijf festivals specifiek voor jeugd en jongeren ondersteund. Tweetakt in Utrecht (voor jeugd en jongeren), Jonge Harten Festival in Groningen (jongeren vanaf 12 jaar), De Betovering in Den Haag (jeugd tot 12 jaar), 2 turven hoog (vanaf 4 jaar) en het Internationale Stilte festival (jeugddans tot 12 jaar). De doelgroep 12-30 jaar bereikten we ook met festivals als Cross-Linx, dat cross-overs tussen avant-garde popmuziek en actuele muziek voor het voetlicht brengt en Summer Dance Forever, een internationaal urban dance festival. Verder ondersteunden we onder meer de jeugd- en jongerenvoorstellingen Vieze vuile Rotstreken van Killy r Idols, Martin Luther King van De Krakeling, de familievoorstelling Alone@home en Victory van Hit Me Productions.
De toegekende bedragen op het gebied van Podiumkunsten lopen uiteen van €10.000 voor producties van de Tekstsmederij tot een meerjarige toekenning van €400.000 voor Opera Forward Festival. Het gemiddeld toegekend bedrag binnen Podiumkunsten lag in 2018 met €30.889 iets lager dan het gemiddeld toegekend bedrag van alle door Fonds 21 gehonoreerde projecten (€33.797).
Fonds 21 vindt het van belang dat makers en uitvoerenden een passende vergoeding ontvangen. Bij toetsing van aanvragen hanteren we de Cao Toneel en Dans als leidraad.
De pilot publieksonderzoek bij festivals (discipline breed) die samen met VSBfonds is uitgevoerd, is afgerond. Fonds 21 wil het doen van publieksonderzoek stimuleren en ondersteunt festivals en instellingen die daarvoor een beroep op het fonds doen.
Binnen de kunsten en de podiumkunsten in het bijzonder, is de kloof tussen aanbod en afname groter geworden. Er is veel aanbod, dat lang niet altijd een publiek bereikt. Een aantal initiatieven zet zich in om de kloof tussen aanbod en afname te slechten. Zo worden er vanuit een achttal theaters onder de noemer De Coproducers twee producties per jaar financieel ondersteund, wordt er een speellijst gegarandeerd en wordt er publicitair samengewerkt. Het draagt bij aan nieuw aanbod maar door de gegarandeerde speellijst en inspanning van de acht theaters onderling is de betrokkenheid en het publieksbereik groot.
Van de 36 projecten die we toekenden op het gebied van Beeldende Kunsten & Vormgeving ging het in 29 gevallen om museale presentaties in Nederlandse musea verspreid over het land. De overige zeven projecten waren manifestaties, een festival, een platform en twee publicaties. Binnen het aandachtsgebied is in totaal €1.254.000 uitgegeven. Daarvan ging €1.070.000 naar tentoonstellingen.
De donatiebedragen lopen uiteen van €10.000 voor de publicatie ‘Queer!? Beeldende kunst in Europa 1969-2019’ tot €75.000 voor de tentoonstellingen ‘Pure Rubens’ in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, ‘Leonardo da Vinci’ in het Teylers Museum in Haarlem en ‘Hockney - Van Gogh. The Joy of Nature’ in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Het gemiddeld toegekende bedrag in 2018 binnen dit aandachtsgebied is €34.833.
Fonds 21 ondersteunt kwalitatief hoogstaande kunstprojecten met actualiteitswaarde die toegankelijk zijn voor een breed en/of nieuw publiek. Veel tentoonstellingen die we ondersteunden lieten bijzondere kunstwerken zien die vaak niet eerder in Nederland te zien zijn geweest. Bij door ons ondersteunde projecten was over het algemeen veel aandacht voor publieksbegeleiding en voor educatie, in veel gevallen gericht op jongeren.
De ondersteunde projecten zijn goed gespreid over het land. 21 projecten vonden plaats in de Randstad. Daarnaast ondersteunden we vijftien projecten in de regio met een landelijk bereik. Voorbeelden daarvan zijn State of Fashion, de internationale modemanifestatie gewijd aan duurzame en eerlijke mode in Arnhem (€60.000) en de eerste solotentoonstelling in Nederland van multidisciplinair kunstenaar en filmmaker David Lynch in het Bonnefantenmuseum (€50.000).
Er zijn in 2018 ook toekenningen gedaan voor projecten die in 2019 starten zoals de tentoonstelling over de invloed van Vincent van Gogh op het werk van David Hockney in het Van Gogh Museum en de tentoonstelling gemaakt door The Otolith Group in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Binnen het aandachtsgebied Film, mediakunst en digitale cultuur werden 31 projecten ondersteund in 2018. Daaronder waren negentien festivals, waarvan twaalf filmfestivals en zes interdisciplinaire /mediakunstfestivals en één audio/radio festival.
We ondersteunden negen film-, mediaproducties: vijf documentaires voor bioscoop en/of televisie en vier korte animatiefilms voor de bioscoop. Overige toekenningen betroffen twee internet projecten en een tentoonstelling.
Vijf van de 31 toekenningen waren nieuwe aanvragers, organisaties die voor het eerst een aanvraag bij het fonds indienden.
Toegekende bedragen liepen uiteen van €10.000 tot €150.000 met een gemiddeld toegekend bedrag van €34.322.
Festivals | € 792.500 |
Film/Mediaproducties | € 221.500 |
Tentoonstellingen | € 15.000 |
Digitale Cultuur | € 35.000 |
Totaal |
€ 1.064.000 |
Festivals | 19 |
Film/Mediaproducties | 9 |
Tentoonstellingen | 1 |
Digitale Cultuur | 2 |
Totaal |
31 |
Publiek en een visie op publiek is een belangrijk aandachtspunt bij de beoordeling van aanvragen. De drie grote landelijke filmfestivals die Fonds 21 ondersteunt, IFFR, IDFA en het Nederlands Film Festival, trekken een breed publiek. Daarbij is veel aandacht voor educatieve programma’s voor diverse leeftijden en onderwijsniveaus, en samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties in de stad. In 2018 ondersteunde Fonds 21 IFFR met €150.000 waarvan €50.000 specifiek voor publieksontwikkeling. Het festival laat als geen ander zien dat een artistieke signatuur niet in tegenspraak is met een groot en divers publiek.
Fonds 21 ondersteunt ook een aantal kleinere filmfestivals die zich in hun programmering richten op een regio met relevantie voor Nederlands publiek met een migratie achtergrond. Bij festivals als Cinéma Arabe en het International Queer & Migrant Film Festival in Amsterdam of Eastern Neighbours in Den Haag, is de urgentie voor de Nederlandse samenleving een belangrijke reden voor toekenning.
Fonds 21 ondersteunt (artistieke) documentaires voor bioscoop, televisie of radio en internet- en crossmediale producties. Belangrijke voorwaarde voor toekenning is dat het onderwerp van een productie inhoudelijk aansluit bij ons beleid.
Van de negen mediaproducties die we in 2018 ondersteunden ging het in vijf gevallen om documentaires die via de publieke omroep zijn of nog worden uitgezonden. Eén mediaproductie richtte zich specifiek op jongeren (12 tot 18 jaar): De man die achter de horizon keek is een korte jeugddocumentaire over kunstenaar Bas Jan Ader, die naast uitzending op televisie een uitgebreid educatief traject kent en onderdeel is van o.a. het educatieve aanbod van IDFA.
Ook ondersteunde Fonds 21 weer vier korte animatiefilms met ieder €25.000 in het kader van Ultrakort, een samenwerking van Fonds 21 met het Nederlands Film Fonds en Pathé Cinema. Hierbij worden animatiefilms van maximaal twee minuten van talentvolle makers getoond als voorfilm bij grote publiekstrekkers.
In 2018 ontvingen we aanvragen voor kunsteducatieve projecten vanuit verschillende disciplines. Projecten bestemd voor verschillende doelgroepen waarbij het in aanraking komen met professionele kunst de basis is én met professionele educatieve begeleiding konden rekenen op ons enthousiasme. In 2018 ondersteunden we negentien kunsteducatieprojecten met een totale bijdrage van €436.500. Binnen de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers werden veertien projecten ondersteund met een totale bijdrage van €487.300. Het totale aantal ondersteunde kunsteducatieprojecten komt hiermee op 33 met een totaal bedrag van €923.800.
Beeldende kunst en vormgeving | 7 |
Theater | 5 |
Film | 3 |
Literatuur | 2 |
Media en digitale cultuur | 2 |
Programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers | 14 |
Totaal |
33 |
Fonds 21 heeft een voorkeur voor projecten gericht op buitenschoolse kunsteducatie: leren over kunst in de vrije tijd of in een informele sociale context zoals projecten voor families met jonge kinderen of jongeren in hun vrije tijd. TRY THIS van het Friestalige theatergezelschap Tryater (€10.000) en een tentoonstelling met een educatieprogramma over Gaudí en de Amsterdamse School in Museum Het Schip (bijdrage €22.500) zijn hier voorbeelden van. Het merendeel van de ondersteunde projecten heeft een landelijk bereik of is gespreid over verschillende regio’s in Nederland.
Fonds 21 wil graag een breed en bij het project passend publiek bereiken. De negentien ondersteunde educatieprojecten kennen diverse doelgroepen. Zeven projecten zijn voornamelijk binnenschools. Veel projecten hebben onderdelen voor zowel onderwijs als voor jongeren/kinderen in hun vrije tijd. De toekenningen zijn gespreid over verschillende doelgroepen. De nadruk in de ondersteunde projecten ligt voor 84% van de toegekende bedragen op kinderen en jongeren.
Jeugd tot 12 jaar | 4 |
Jongeren tot 18 jaar | 10 |
Jongeren tot 30 jaar | 2 |
Volwassenen | 2 |
Families | 1 |
Totaal |
19 |
De grootste uitdaging van dit moment op het gebied van kunsteducatie lijkt het bereiken van een jong en praktijk-opgeleid publiek. Bij voorkeur in de vrije tijd, want daarbij is de impact het grootst. Met de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo'ers willen we culturele instellingen stimuleren kwalitatief en toegankelijk aanbod te ontwikkelen voor jongeren van 16 tot en met 21 jaar die een mbo-opleiding volgen. In april stuurde Fonds 21 een Open Call uit voor de tweede ronde van de programmaregeling. Dit leverde 23 aanvragen op waarvan er veertien werden toegekend. Daarmee geeft Fonds 21 een stevige impuls aan het ontwikkelen van kwalitatief en toegankelijk aanbod van kunsteducatie voor jongeren die een mbo-opleiding volgen. Ook was Fonds 21 in 2018, naast initiatiefnemer en financier, facilitator van een professionele leergemeenschap die bestond uit culturele instellingen, mbo-studenten, CJP en het LKCA. De uitkomsten van de leergemeenschap worden gepubliceerd om andere kunstinstellingen te inspireren ook goed aanbod te ontwikkelen.
In 2018 werden er in totaal elf aanvragen op het gebied van literaire kunsten behandeld. Daarvan werden er acht toegekend (73%) en drie afgewezen (27%). In totaal werd er voor een bedrag van €127.500 aan projecten gehonoreerd. In 2017 was dat met zeven toekenningen €96.500. Het gemiddeld toegekende bedrag per project is in 2018 gestegen van €13.928 naar €15.937.
Er werden in 2018 minder projecten ingediend (zestien in 2017 en elf in 2018) maar ook minder projecten afgewezen (negen in 2017 en drie in 2018). Van de acht toegekende aanvragen was er één nieuwe aanvrager, een aanvrager die het fonds niet eerder heeft ondersteund.
Wat opvalt is dat de gehonoreerde aanvragen zonder uitzondering literaire festivals betreffen. Variërend van Tilt in Tilburg, het interculturele literatuurfestival Read My World dat dit jaar de focus heeft op Turkije, tot Explore the North in Groningen en Boekids in Den Haag.
Er is een goede spreiding van de projecten over de verschillende regio’s. Met de acht ondersteunde projecten werden zeven regio’s aangedaan.
Van de acht ondersteunde projecten was er één specifiek gericht op de jeugd, Boekids in Den Haag. Het is het enige festival dat zich uitsluitend op kinderen richt. Niet het enige festival waar kinderen en jongeren welkom waren, want ook op andere festivals was er aandacht voor de jonge lezer. Zo vond tijdens Utrecht Literatuurstad de kickoff van de Boekenweek voor jongeren plaats. Een aantal projecten op het gebied van literatuur wordt door Fonds 21 ondersteund vanuit de pijler Jongeren& Maatschappij.
Voor alle jongeren van 12 tot 30 jaar een goede start in de samenleving, vol kansen en ontwikkelmogelijkheden. Dat vindt Fonds 21 essentieel. In 2018 ondersteunden we talrijke projecten die door een leerervaring de zelfredzaamheid van jongeren vergroten. Dat doen we binnen de thema’s Omgaan met Geld, Mediawijsheid, Ondernemen en Taalvaardigheid. Daarnaast hebben we speciale aandacht voor projecten waarbij cultuur een middel is om de persoonlijke ontwikkeling van jongeren te vergroten. Dat doen we vanuit het thema Cultuur als Middel.
In 2018 hebben 49 projecten binnen de pijler Jongeren & Maatschappij een toekenning van Fonds 21 ontvangen voor een bedrag van in totaal €2.299.210. Toegekende bedragen lopen uiteen van €10.000 voor het project Wereldmakers van het Bijlmerpark Theater, waarbij jongeren hun gezamenlijke toekomst vormgeven in een presentatie met theater, dans, fotografie en beeldende kunst, tot €225.000 voor Skills the Finals, een landelijke competitie in het kader van vakmanschap voor vmbo- en mbo-jongeren georganiseerd door WorldSkills NL. Het gemiddelde toegekende bedrag binnen de pijler was €46.923.
De meeste projecten ondersteunden we binnen het thema Jongeren & Ondernemen, namelijk negentien toekenningen voor een bedrag van in totaal €1.042.850. Omdat de arbeidsmarkt en maatschappij in toenemende mate vragen om ondernemerschap, wil Fonds 21 er aan bijdragen dat jongeren hier goed op voorbereid zijn. Mede omdat ondernemerschap op zo veel verschillende vlakken van jongeren gevraagd wordt, en het begrip ondernemen veelomvattend is, zijn ook de ondersteunde projecten divers. Fonds 21 ondersteunde verschillende projecten die jongeren stimuleren te dromen en zich ondernemend in hun loopbaan op te stellen. Een voorbeeld is VMBO On Stage van Backstage (toekenning €166.250) waarbij jongeren hun toekomstdroom formuleren, werkgevers uit hun regio ontmoeten en reflecteren op alle ervaringen die ze opdoen. We ondersteunden ook verschillende projecten die jongeren voorbereiden op een loopbaan als zelfstandig ondernemer, zoals ZomerOndernemer van The New Entrepreneur, waar jongeren in de zomervakantie een start maken met hun eerste eigen onderneming (toekenning €113.500). Verder ondersteunden we projecten die jongeren stimuleren maatschappelijk ondernemend te zijn, zoals Move van Move Your World! waarin vmbo-leerlingen samen met studenten positieve acties organiseren voor hun wijk (toekenning €25.000).
Onder het thema Jongeren & Taalvaardigheid droeg het fonds in 2018 bij aan vijf projecten voor in totaal €482.860. Dit zijn projecten die jongeren, in een aantal gevallen op school aanvullend op het vaste lesprogramma, plezier in lezen, schrijven of mondeling argumenteren willen meegeven. Voorbeeld is Stap op de Rode Loper van Samenleving & Kunst Amsterdam (toekenning €117.000 voor twee schooljaren). In dit project wordt in een aantal steden in Nederland een evenement georganiseerd in een museum en bibliotheek, waar schrijvers en vmbo-leerlingen elkaar ontmoeten. Deze leerlingen krijgen ter voorbereiding en achteraf een lespakket.
Binnen het thema Jongeren & Omgaan met Geld ontvingen zes projecten een toekenning voor in totaal €319.000. Uit onderzoek blijkt dat veel jongeren al op jonge leeftijd betalingsachterstanden of schulden hebben. Fonds 21 wil financieel gezond gedrag onder jongeren stimuleren en ondersteunt bij voorkeur projecten voor jongeren die een verhoogd risico op schulden lopen, bijvoorbeeld omdat er thuis weinig aandacht is voor het omgaan met geld. Een deel van de ondersteunde projecten bereikt jongeren onder schooltijd, zoals bijvoorbeeld MoneyWays van Diversion (€70.000 voor twee schooljaren). In dit programma met landelijk bereik gaan jongeren die zelf ervaring hebben met armoede of schulden in gesprek met vmbo-leerlingen en mbo-studenten over taboes rond geld. MON€Y SCHOOL van Diversiteitsland vindt buiten schooltijd plaats (toekenning € 115.000 voor drie jaar). In wekelijkse lessen op woensdagmiddag formuleren jongeren, waar thuis weinig aandacht is voor het onderwerp geld, eerst hun toekomstdroom en werken ze hier vervolgens een financieel plan voor uit.
Het onderwerp Omgaan met Geld stond ook centraal in een pilot rond effectmeting dat Fonds 21 in 2017 is gestart en in 2018 is afgerond. Samen met de zes organisaties die aan het onderzoek hebben deelgenomen, zijn de resultaten en het onderzoeksproces geëvalueerd in een afsluitende bijeenkomst. Eén van de resultaten van het onderzoek is dat ouderbetrokkenheid belangrijk is voor het financieel gedrag van de jongeren.
Vanuit het aandachtsgebied Jongeren & Cultuur als Middel hebben we veertien projecten ondersteund voor in totaal €260.100. Hierbij organiseren jongeren zelf projecten in het kader van kunst of maken ze zelf kunst met als doel zich te empoweren. Daarbij worden ze begeleid door professionele makers. Ze werken toe naar een eindproduct (zoals een voorstelling, tentoonstelling of documentaire) van artistiek goed niveau dat wordt getoond aan publiek dat breder is dan alleen ouders en vrienden. Een goed voorbeeld is Rise of the Blue City van PeerGrouP (toekenning €30.000), waarbij jongeren uit Oost-Groningen samen met dit theatergezelschap een voorstelling maken over de omgeving en hun toekomst hierbinnen. Naast het maken van een voorstelling is het doel deze jongeren meer gevoel van mogelijkheden en eigen kunnen te geven.
Binnen het thema Jongeren & Mediawijsheid ontvingen we vijf projecten een bijdrage voor in totaal €194.400. Media raken steeds verder verweven met ons leven, mediawijsheid omvat in het verlengde hiervan een breed spectrum aan kennis, vaardigheden en bewustzijn. De gesteunde projecten zetten ieder in op een ander aspect aan mediawijsheid. Zo zet Byte me! van Wat We Doen in op het beter invoelbaar maken van het voor jongeren abstracte onderwerp privacy middels een theatervoorstelling in de klas, met bijbehorend lesprogramma (toekenning €20.000). Cubiss stimuleert vmbo-leerlingen met het project Makers on Tour (toekenning €30.000) om de mogelijkheden van (digitale) media en technologie verder te ontdekken, door ze in een week tijd in groepen samen te laten werken aan vraagstukken vanuit het bedrijfsleven waarbij de inzet van media onmisbaar is.
Ondernemen | € 1.042.850 |
Taalvaardigheid | € 482.860 |
Omgaan met geld | € 319.000 |
Cultuur als Middel | € 260.100 |
Mediawijsheid | € 194.400 |
Totaal |
€ 2.299.210 |
Ondernemen | 19 |
Taalvaardigheid | 5 |
Omgaan met Geld | 6 |
Cultuur als Middel | 14 |
Mediawijsheid | 5 |
Totaal |
49 |
Met de 49 projecten die we in 2018 ondersteunden denken de aanvragers gezamenlijk 445.525 jongeren te bereiken. Zeventien projecten bereikten jongeren via school waarvan in negen gevallen specifiek op het vmbo en het mbo.
De manier waarop jongeren betrokken worden verschilt per project. Fonds 21 ondersteunt graag projecten waarin jongeren zo actief mogelijk betrokken zijn. In het project JOF-Truck van Jong en Ondernemend Fryslan baten jongeren tussen 15 en 27 jaar zelf een multifunctionele foodtruck uit (toekenning €12.000). Door betrokken te zijn bij zowel het inrichten als draaiende houden van deze foodtruck ontwikkelen jongeren ondernemerschapsvaardigheden en creativiteit, doen ze werkervaring op en leren ze samenwerken.
Door het ondersteunen van initiatieven op het gebied van Jongeren & Maatschappij willen we jongeren uit heel Nederland bereiken. In 2018 werden de meeste projecten die we ondersteunden uitgevoerd in de Randstad, namelijk 28, 23 en twintig in respectievelijk Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. In de provincies Drenthe en Zeeland ondersteunden we elk tien projecten. In het Caraïbisch deel van het Koninkrijk vonden drie projecten plaats met steun van Fonds 21.
Veel jongeren hebben onvoldoende zicht op hun inkomsten en uitgaven. En dat is een probleem. Zeker in een wereld waarin verleidingen overal op de loer liggen. Een op de vijf jongeren heeft schulden, blijkt uit cijfers van het Nibud. Dat leidt niet alleen tot stress, maar ook tot slechte resultaten op school of zelfs schooluitval. Om jongeren bewust en financieel weerbaar te maken, is MoneyWays in het leven geroepen: een lesprogramma voor schoolklassen in heel Nederland. MoneyWays is een initiatief van Diversion en het Nibud. Om het effect van het project te meten heeft Diversion deelgenomen aan de pilot Impact. Met deze pilot wilde Fonds 21 onderzoeken in hoeverre door ons gesteunde projecten in het thema Omgaan met Geld binnen de pijler Jongeren & Maatschappij leiden tot verandering in het leven van deelnemende jongeren.
Femke Pluymert, directeur Diversion: 'Voor ons was het een no-brainer dat we deel zouden nemen. Wij voeren een landelijk programma uit en we willen natuurlijk weten of wat we doen, ook werkt en waarom. Het is een algemeen onderzoek geweest, maar de informatie helpt ons om te zien waar kansen voor het vergroten van de impact liggen.’
Binnen MoneyWays gaan rolmodellen tussen de 18 en 26 jaar in gesprek met jongeren in de klas. Door hun eigen ervaringen en financiële uitdagingen te delen en zich kwetsbaar op te stellen, wordt de drempel lager om het gesprek hierover aan te gaan. Dat vraagt nogal iets. De gevoeligheden die gepaard gaan met opgroeien in armoede of omgaan met (online) verleidingen en groepsdruk, maken dat het lastige thema’s zijn om te bespreken. Zeker voor een docent, die toch een formele relatie heeft met de klas. Inmiddels heeft MoneyWays in meer dan vijftienhonderd schoolklassen geldzorgen en financiële problemen bespreekbaar gemaakt.
De informatie helpt ons om te zien waar kansen voor het vergroten van de impact liggen.
Pluymert: ‘Wij komen zoveel jongeren tegen voor wie hulp te laat is gekomen. Voor velen zijn betalingsachterstanden op een onschuldige manier ontstaan, maar ze hebben, als ze niet snel worden opgelost, verstrekkende gevolgen. Er is in Nederland vrijwel geen aandacht voor vroege preventie. Wordt iemand 18 jaar, dan is dat ineens een hele harde overgang. Wat er dan van ze wordt gevraagd, kunnen ze soms niet aan. Ze weten niet wat hun rechten en plichten zijn. Waar ze moeten beginnen en bij wie ze terecht kunnen voor hulp. Daar brengen wij verandering in, samen met onze peer educators.’
Fonds 21 steunt MoneyWays met een meerjarige toekenning voor de schooljaren 2018/2019 en 2019/2020 met € 70.000.
Rise of the Blue City is een muziekvoorstelling voor, maar vooral door jongeren uit de regio Oost-Groningen. Het project van locatietheatergezelschap PeerGrouP speelt zich af op het onstuimige water van het Oldambtmeer in een verre toekomst, een tijd waarin de kloof tussen arm en rijk groter is dan ooit tevoren. Het is een voorstelling over de regio met als doel jongeren anders naar hun eigen omgeving en toekomst te laten kijken. Fonds 21 steunt dit project met €30.000. Dirk Bruinsma, artistiek leider van PeerGrouP, vertelt.
‘Rise of the Blue City speelt zich af in een regio met een bijzondere geschiedenis, waar in een ver verleden enorme delen zee zijn ingepolderd. Het nieuwe en vruchtbare land werd bewoond en bewerkt door rijke herenboeren die in dit gebied voornamelijk graan verbouwden. Terwijl de graanschuren tjokvol lagen gedurende de winter was er grote armoede en honger onder de bevolking. Het verschil tussen arm en rijk in die tijd was groot en dat heeft nog steeds zijn weerslag op dit gebied.’
Rise of the Blue City neemt de bezoeker mee naar het jaar 2386, een periode die zich kenmerkt door grote economische verschillen. Het project wordt gemaakt in samenwerking met jongeren uit de regio. Ze worden op actieve wijze betrokken bij de verschillende onderdelen van de totstandkoming en werken daarin samen met professionals.
Bruinsma: ‘We werken in teams en onderzoeken hun talenten, maar ook wat het voor hen betekent om in deze regio op te groeien. We willen dat ze trots kunnen zijn op de roots die ze hebben en de talenten die ze ontwikkelen. Elke kans die zich voordoet om ze hierin te ondersteunen, verder te helpen, grijpen we aan. Zo zijn we al een half jaar bezig met een kernclub van zestien jonge ambassadeurs om het project voor te bereiden en andere jongeren enthousiast te maken. Denk aan scenografie, horeca, hospitality, acteren, enz.’
Inmiddels hebben zich al meer dan vijftig jongeren voor het project aangemeld. PeerGrouP wil de deelnemers zoveel mogelijk laten stralen en ze sterker en weerbaarder maken. Door er met z’n allen de schouders onder te zetten hoopt PeerGrouP dat de jongeren boven zichzelf uit zullen stijgen. Hiermee sluit het project goed aan bij ons thema Cultuur als Middel.
‘De bijdrage van Fonds 21 maakt het mogelijk dat wij in deze regio actief kunnen zijn en jongeren kunnen betrekken bij het project. Wij zeggen wel 'de jongeren zijn de baas'. Dit kan alleen door de ondersteuning van fondsen en subsidiënten. Wij kunnen nu gerenommeerde theatermakers, zoals scenografenduo Marloes en Wikke, schrijver Don Duyns en de band Alamo Race Track inschakelen om mét jongeren te werken. Wij zijn ervan overtuigd dat juist deze aanpak iets kan betekenen voor de jeugd uit deze regio.’
Wie is die vrouw die opgegroeide in de voormalige DDR en het tot machtigste vrouw van de wereld heeft geschopt? Gebaseerd op politieke speeches en biografische bronnen, jeugdherinneringen en fictieve ontmoetingen, zet Nineties Productions een portret van Merkel op de planken. Nineties Productions is een groep jonge makers met een eigen signatuur die al even op weg zijn in hun carrière. Met een voorliefde om theater te maken voor een nieuw publiek en op verschillende locaties ontwikkelt Nineties Productions zich als nomadisch theatercollectief. Fonds 21 heeft extra aandacht voor deze jongere carrières en steunt de voorstelling Merkel met €20.000. Wij spraken Floor Houwink ten Cate en Anne Maike Mertens van het gezelschap.
Wij hopen dat iedereen die met nieuwsgierige blik naar de toekomst en Europa kijkt, komt kijken naar onze Merkel.
Houwink ten Cate: ‘Een toekenning geeft een enorme boost. Zonder steun komt de haalbaarheid en kwaliteit van een project in het geding. Het is erg motiverend om aan een project te beginnen zonder je te moeten afvragen of de voorstelling dit geplande seizoen nog gaat lukken. Of welke concessies je moet doen als er minder financiële middelen zijn. We zijn een zeer ambitieus collectief. Met de toekenning kunnen we onze signatuur ontwikkelen en verdiepen. Ons collectief richt zich op onderwerpen, iconen en stromingen die dicht bij onszelf liggen en op die manier ook communiceren met ons jonge publiek. We gebruiken daarin een jonge, muzikale en beeldende taal.’
‘We zijn niet verbonden aan een vast theater. Je kunt ons vinden op allerlei locaties vinden. Ons collectief bestaat uit drie makers, geboren in de jaren tachtig en opgegroeid in de jaren negentig. Per voorstelling wisselt de samenstelling. Van de makers staat bij Merkel alleen Yannick Noomen op de vloer. Wij bestieren Nineties Productions vanaf de kant en doen de regie, schrijven teksten of reflecteren op afstand. Voor Merkel is dat Annelinde Bruijs, Benjamin Moen, Sannah Aukes en componist Niels Broos.’
Merkel, de elektro opera over de strijd tussen idealisme en realisme en de zoektocht naar een nieuw gezamenlijk groot verhaal, is momenteel te zien in verschillende theaters in het land en op locatie.
Het Fries Museum in Leeuwarden presenteert een grote overzichtstentoonstelling van Éric Van Hove (1975), een relatief onbekende kunstenaar, maar met werk dat veel mensen aanspreekt. De Belgische Van Hove groeide op in Kameroen. Vanuit zijn werkplaats Fenduq in de Marokkaanse stad Marrakesh doet hij onderzoek naar de betekenis van lokale ambachten in een geglobaliseerde wereld. Van Hove koppelt deze ambachten aan industrieel vervaardigde objecten en plaatst daarmee vakmanschap in een hedendaagse context. Fonds 21 steunt dit project met €40.000. Anne-Sophie Scholtens en Femke Haijtema van het Fries Museum vertellen over de tentoonstelling en hoe de koppeling wordt gemaakt met Friesland.
‘Het werk van Éric Van Hove is in de eerste plaats van een geweldige schoonheid. Zijn sculpturen zijn gemaakt van glanzend hout, blinkend koper, keramiek, marmer, parelmoer en nog veel meer hoogwaardige materialen. Een lust voor het oog. Naast de esthetische kwaliteit weet Van Hove ook te verrassen door ambachten te combineren in replica’s van motorblokken. Traditionele materialen en technieken worden in een hedendaags jasje gestoken. De motorblokken laten zien wat mensenhanden kunnen maken en roepen daarmee tegelijk verwondering en bewondering op. Ook heeft het werk een diepere geëngageerde kwaliteit: Van Hove snijdt actuele thema’s aan zoals de verdeling van welvaart en de verschillen tussen het Westen en de rest van de wereld.'
‘Friesland heeft een rijke geschiedenis van ambachten. Bijzonder is dat er tijdens de tentoonstelling een nieuw werk ontstaat gebaseerd op een typisch Fries landbouwvoertuig. Aan het project werken Friese ambachtsmensen samen met Marokkaanse, Zweedse en Indonesische vakmensen aan de reproductie van de motor uit de Claas Jaguar veldhakselaar. Deze motor wordt onder andere gemaakt van Hindelooper schilderwerk en Fries kerfsnijwerk. Het Fryske Motor-project wordt nauwlettend gevolgd door de regionale pers; Omrop Fryslân maakt er zelfs een documentaire over.’
‘Met deze tentoonstelling richten we ons op liefhebbers van hedendaagse kunst en design, maar ook op liefhebbers van ambachten, vakmensen, techneuten, monteurs en onderwijsgroepen. We bieden iedereen interessante en toegankelijke activiteiten aan. Zo kun je een rondleiding of lezing volgen, maar ook zelf creatief aan de slag gaan in een van de workshops. Bijzonder is het leerling-meester-gezel project, waarin mbo- en vmbo-leerlingen uit Leeuwarden en omgeving stage lopen bij de Friese ambachtsmensen. Leerlingen kijken daar niet alleen hun ogen uit, maar helpen ook mee aande reproductie van de Fryske Motor. Een aantal leerlingen gaat zelfs vijf dagen lang op residentie bij Éric Van Hove in Marrakesh.’
International Film Festival Rotterdam (IFFR) is het grootste filmfestival van Nederland. Ieder jaar zorgt de organisatie voor een bomvol twaalfdaags programma met meer dan vijfhonderd films, tentoonstellingen, optredens, talkshows en een zeer uitgebreid educatieprogramma op maat voor alle niveaus. In 2019 had het festival maar liefst 328.000 bezoeken. Fonds 21 steunt dit project met €150.000.
Marjan van der Haar, zakelijk directeur: 'We zijn ooit klein begonnen, maar IFFR is inmiddels een icoon in de stad. We proberen met uitdagende en vernieuwende films een groot publiek te bereiken, maar ook de oude meesters zijn vertegenwoordigd. De lat ligt hoog: we zoeken altijd connectie met het thema van het festival. We programmeren op het snijvlak film en kunst maar de films raken vaak maatschappelijke en sociale thema’s. Onderwerpen en verhalen uit de hele wereld, uit de huidige tijd. Dat spreekt heel veel mensen aan.'
IFFR gaat om meer dan alleen het kijken van film. Het festival gaat over het uitwisselen van ideeën en het opzoeken van de grenzen van wat film is. Per festivaleditie, per programma, per thema en event zoekt het festival naar mogelijkheden om de juiste doelgroepen te bereiken. Dat gebeurt onder meer door het organiseren van talks, masterclasses, een meme battle en het actief zoeken naar samenwerkingen met andere organisaties als Art Rotterdam en Het Nieuwe Instituut, maar ook ROC Zadkine en andere scholen uit de regio. Van der Haar: 'Onze aanpak slaat aan en dankzij de samenwerking met Fonds 21 hebben we stappen kunnen maken in publieksbereik en -verbreding. Zo maken jongeren hun eigen programma's binnen het festival, denk aan onder andere het IFFR Young Network en IFFR Young Selectors. De IFFR Young Reporters maken blogs en vlogs en een jongerenjury bepaalt welke festivalfilm de IFFR Youth Jury Award krijgt. Zo geven we de stem van jongeren een structurele plek in ons programma.'
Ieder jaar trekt IFFR zeker twintigduizend scholieren en studenten met zowel binnen- als buitenschoolse educatieprogramma’s voor primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs. Het festival neemt het educatieprogramma serieus. Van der Haar: 'We zetten hier al jaren op in omdat we het belangrijk vinden dat scholieren en jongeren kritisch met beeld om leren gaan en dat ze ervaren dat het festival er ook voor hen is. We willen ook het publiek van morgen bereiken. Tijdens het festival zitten zalen zoals het Oude Luxor vol met leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs. Voor hen maken we aangepaste programma’s afgestemd op de leeftijd. Ik ben meerdere ochtenden gaan kijken. Ik vind het fascinerend hoe er gepraat en geredeneerd wordt over film, maar ook samen met de filmmakers. Leerlingen gaan heel goed de discussie en het gesprek aan over de thema’s die ze hebben gezien in films als Rafiki of de publiekswinnaar Capernaüm.'
Summer Dance Forever in Amsterdam is een van de belangrijkste urban dansfestivals ter wereld. Het festival trekt een jong en cultureel divers publiek uit alle delen van Nederland en ver daarbuiten. Summer Dance Forever presenteert urban dans in de volle breedte met makers en dansers die tot de absolute wereldtop behoren. Naast battles in Paradiso waarin dansers het tegen elkaar opnemen, clubnachten en workshops vormen de Stadsschouwburg Amsterdam, DeLaMar Theater, Openbare Bibliotheek Amsterdam en de Melkweg zes avonden lang het podium voor het genre. Maar wat beweegt de bezoekers om naar het festival te komen? Wat zoeken ze nog? Voor zakelijk leider Luc Deleau een goede reden om hier onderzoek naar te doen. Die kans kreeg het festival toen het kon deelnemen aan onze pilot Publieksonderzoek.
Luc Deleau: 'Met hulp van Fonds 21 hebben we een stap kunnen maken om een publieksonderzoek op te zetten en uit te voeren. Toen we over de pilot hoorden, hebben we meteen actie ondernomen. De behoefte aan meer inzicht in de verschillende publieksgroepen is bij ons behoorlijk groot. Wie is ons publiek? Wat willen ze het liefste zien? Welke taal spreken ze?'
Deleau: 'Wat opvalt is dat het publiek van het festival heel loyaal is. Velen komen elk jaar terug, ook komen er steeds meer bezoekers bij. Summer Dance Forever is inmiddels uitgegroeid tot een festival dat veel betekenis heeft gekregen in de danswereld. Mensen komen van over de hele wereld; voor velen is het een van de belangrijkste gebeurtenissen van het jaar. Dat resulteert in een zaal vol enthousiaste deelnemers en publiek.'
Deelname aan de pilot leverde naast een aantal antwoorden vooral ook nieuwe vragen op. Komend jaar staat het onderwerp daarom opnieuw op de agenda. Deleau: 'Met Summer Dance Forever halen we publiek naar de schouwburg dat daar doorgaans niet komt. We denken dat daar nog veel mogelijkheden liggen. Wereldwijd zijn er miljoenen beoefenaars van het urban dansgenre. Er zijn competities op televisie. Er is veel potentie, maar we hebben echt het idee dat we dat publiek nog moeten opbouwen. Aankomend jaar gaan we dan ook instrumenten ontwikkelen waarmee we hopen beter inzicht te krijgen in nieuwe doelgroepen en hoe we nog beter contact kunnen maken met het publiek.'
Fonds 21 steunt Summer Dance Forever met €35.000.
Fonds 21 steunt veel mooie kunsteducatieprojecten, maar ontvangt relatief weinig aanvragen voor projecten die zich specifiek richten op jongeren die een mbo-opleiding volgen. Een gemiste kans, want deze groep komt in hun dagelijks leven vaak niet of nauwelijks in contact met professionele kunst. Met de programmaregeling 'Kunsteducatie voor mbo'ers' stimuleren we culturele instellingen om kwalitatief en toegankelijk aanbod te ontwikkelen voor jongeren die een mbo-opleiding volgen. Een van de projecten die we steunen binnen de programmaregeling is Er Was Eens, een verhalenwedstrijd georganiseerd door Passionate Bulkboek. Uit onderzoek is bekend dat jongeren die zelf een verhaal mogen schrijven, ook eerder geïnteresseerd zijn in het lezen van een verhaal van een ander. De verhalenwedstrijd is oorspronkelijk ontwikkeld voor het vmbo, maar wordt nu ook aangeboden op het middelbaar beroepsonderwijs. Fonds 21 steunt Er Was Eens op mbo met €20.000.
'In 2012 ontwikkelden we Er Was Eens voor het vmbo, omdat er destijds weinig tot geen leesbevorderend aanbod was voor deze leerlingen. Het project sloeg erg goed aan. Na verloop van tijd deden steeds meer vmbo-scholen mee, van basis tot en met de theoretische leerweg. En toen belde ROC Albeda in Rotterdam met de vraag of we het samen met hun taalcoördinator konden aanpassen voor mbo-studenten.'
Om het project ook toegankelijk te maken voor mbo-studenten hoefde er niet veel te worden aangepast. Het grote verschil tussen het vmbo en mbo zit eigenlijk vooral in het aanbod van leesboeken.
Van Raamsdonk: 'Vmbo-leerlingen lezen jeugdliteratuur, maar voor mbo bieden we ook populaire literatuur als leesboek aan. Hierbij is de match van de belevingswereld met het leesboek een belangrijke succesfactor. Daarom kijken we bij mbo’ers naar het beroepsprofiel van de studenten. Een voorbeeld hiervan is het boek Hersenschimmen van Bernlef over dementie dat we aanbieden aan studenten van de mbo-opleiding Zorg en Welzijn die worden opgeleid om patiënten met Alzheimer te verzorgen.'
Het afgelopen jaar meldden maar liefst duizend mbo’ers zich aan voor het project. In aanloop naar de verhalenwedstrijd krijgen de jongeren gastlessen van bekende schrijvers. Aan de hand van aangeleverd multimediaal lesmateriaal gaan ze in zeven lessen met hun docent aan de slag. De ingezonden verhalen worden samengebracht in één bundel, die aan alle deelnemers wordt uitgedeeld. De jury bepaalt welke drie verhalen worden genomineerd. Elk verhaal wordt door de leerlingen gepitcht op video en aan de hand daarvan wordt de winnaar door de jury bepaald. De leerlingen in de klas met het winnende verhaal ontvangen tijdens een feestelijk programma allemaal tien leesboeken naar keuze en een boekenkast.
Fonds 21 steunt projecten en initiatieven voor Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij met als doel het verrijken van de Nederlandse samenleving. Fonds 21 is een zelfstandige stichting gevestigd te Utrecht die haar financiering ontvangt van Stichting Beheer SNS REAAL eveneens een onafhankelijke stichting. Het bestuur van Fonds 21 kijkt met tevredenheid terug op de in 2018 bereikte resultaten. 2018 was een dynamisch jaar waarin het fonds een groot aantal kunst- en cultuurprojecten en maatschappelijke projecten voor jongeren mogelijk heeft gemaakt. Sinds 2014 beschikt het fonds over een donatiebudget van €10 miljoen per jaar. De naam Fonds 21 en het logo die in het laatste kwartaal van 2014 zijn ingevoerd onderstrepen het profiel van Fonds 21.
Het profiel van Fonds 21 is gericht op Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij. Het bevorderen van een kwalitatief goed aanbod van kunst en cultuur, dat beschikbaar is voor een (soms) breed, nieuw en passend publiek in de Nederlandse samenleving van nu, is de kern voor de ondersteuning van projecten Kunst & Cultuur. Het fonds ondersteunt actuele projecten van professionele kunstinstellingen in de verschillende kunstdisciplines. Vastgesteld is dat €7,5 miljoen van het donatiebudget wordt besteed aan projecten in de podiumkunsten, beeldende kunsten, vormgeving, architectuur, film, nieuwe media, digitale cultuur, literaire kunsten en educatie.
Binnen Jongeren & Maatschappij ligt de focus op de thema´s Ondernemen, Taalvaardigheid, Mediawijsheid en Omgaan met Geld vanuit de gedachte dat de hiervoor benodigde vaardigheden de zelfredzaamheid van jongeren versterken. Het empoweren van jongeren tussen 12 en 30 jaar staat centraal. Hiervoor is €2,5 miljoen beschikbaar. Ook projecten waarin jongeren door middel van het inzetten van cultuur hun zelfredzaamheid kunnen versterken, komen in aanmerking voor ondersteuning.
Fonds 21 streeft naar een landelijke spreiding van te ondersteunen projecten.
De ondergrens van een projectaanvraag is €10.000.
In 2018 heeft het fonds nagenoeg het beschikbare budget van €10 miljoen toegekend. Er werden 762 aanvragen ingediend, waarvan er 70 direct werden afgewezen omdat die niet voldeden aan de algemene voorwaarden. Ten opzichte van 2017 (763 aanvragen) is eenzelfde aantal aanvragen ontvangen.
De aanvragen zijn zorgvuldig behandeld en beoordeeld conform de algemene voorwaarden en criteria, hetgeen leidde tot 285 toekenningen. Deze projecten werden door Fonds 21 met een bedrag van €9.632.260 ondersteund.
Het gemiddelde bedrag van een toekenning was €33.797. Dat is een daling ten opzichte van 2017 toen het gemiddelde bedrag van een toekenning €36.413 was.
Fonds 21 maakt het beleid kenbaar via website, nieuwsbrieven en sociale media. De website is hét communicatiemiddel voor het fonds. Het fonds heeft in 2018 veel aandacht besteed aan het uitdragen van de beleidsdoelstellingen en criteria opdat meer passende aanvragen zouden worden ingediend. Deze communicatieve inspanningen hebben geleid tot een afname van het aantal niet-passende aanvragen: 56% van de behandelde aanvragen moest worden afgewezen. In 2017 was dit nog 62%. Het fonds streeft naar een toekenningspercentage van 50% of lager.
76% van het jaarbudget is toegekend aan projecten voor Kunst & Cultuur (€ 7.333.050). Projecten binnen Jongeren & Maatschappij ontvingen 24% (€2.299.210) van het beschikbare budget.
Met het toekennen van financiële ondersteuning aan 285 projecten wil Fonds 21 een bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving. Van oudsher wordt Fonds 21 goed gevonden door instellingen en organisaties in de podiumkunsten. Binnen die discipline werd 41,2% (€3.9.63.750) van het budget besteed. In de overige disciplines (beeldende kunsten, vormgeving, en film, mediakunst en digitale cultuur) werden ondersteuningen verleend voor respectievelijk 13% en 11 % van het budget. Het percentage dat besteed werd aan projecten in de literaire kunsten bedroeg in 2018 1,3% van het budget.
Aandacht was er ook voor projecten op het gebied van kunsteducatie. Hieraan besteedde het fonds 4,5% van het beschikbare budget, zijnde €436.500. In vervolg op de pilot Kunsteducatie voor mbo´ers die in 2017 werd georganiseerd en waaraan 5 instellingen deelnamen, zette Fonds 21 in 2018 een oproep uit onder kunstinstellingen om kunsteducatie aanbod te ontwikkelen voor mbo’ers, een doelgroep waarvoor meer aanbod hard nodig is. Het fonds ontving 23 projectaanvragen, waarvan veertien projecten werden gehonoreerd voor in totaal €487.300. Daarmee komt het budget dat in 2018 besteed werd aan kunsteducatie op €923.800.
In 2017 heeft Fonds 21 de Honorariumregeling voor kunstenaars onderschreven, in het leven geroepen door het Mondriaanfonds. In het beleid van het fonds werd opgenomen dat uitvoerenden en kunstenaars betaald dienen te worden volgens de geldende cao of de cao-normen. Ook in 2018 is bij de beoordeling van projectaanvragen meegewogen of honoraria volgens de geldende normen worden betaald.
Fonds 21 heeft de Code Governance Cultuur, die eind 2018 werd herzien, onderschreven.
Bij de beoordeling van projectaanvragen wordt de onafhankelijkheid van bestuur van de aanvrager meegewogen.
Binnen Jongeren & Maatschappij heeft Fonds 21 in 2018 10,8% van het totaal beschikbare budget besteed aan projecten binnen het thema Ondernemen. Binnen het thema Cultuur als Middel werd 2,7% besteed, binnen Taalvaardigheid 5,0% en binnen Omgaan met Geld 3,3%. Alleen projecten op het gebied van Mediawijsheid bleven achter. Hieraan werd 2% van het bestede budget toegekend.
Fonds 21 hecht belang aan de evaluatie van ondersteunde projecten. Het In 2017 opgezette onderzoek naar de impact van gehonoreerde projecten binnen het thema Omgaan met Geld, liep door in 2018. Samen met VSBfonds is in 2017 een onderzoek gestart naar welke publieksgroepen festivals bezoeken. De onderzoeken zijn afgerond en de resultaten gepresenteerd aan de projectpartners. Fonds 21 hecht aan publieksonderzoek en aan het hebben van een visie op publiek en wil dit graag bij aanvragers stimuleren.
Fonds 21 is lid van de Nederlandse Vereniging Toezicht Cultuur (NVTC).
Het bestuur heeft in 2018 inzicht gekregen in de binnengekomen aanvragen, de toekenning van donaties en de organisatiekosten. Elk kwartaal is een management- en projectrapportage voorgelegd aan het bestuur.
In 2018 vergaderde het bestuur vier keer: op 29 maart, 28 juni, 10 september en 11 december. Bij alle vergaderingen was Marie Hélène Cornips, algemeen directeur, aanwezig. In 2018 werd naast het reguliere toezicht op financiën, bedrijfsvoering en beleid in de vergaderingen door het bestuur aandacht besteed aan:
De jaarrekening over 2017 is door accountant Dubois & Co van een goedkeurende verklaring voorzien. Het bestuur heeft kennisgenomen van deze verklaring en de jaarrekening en het verslag vastgesteld.
In juni 2018 hebben voorzitter en vicevoorzitter een functioneringsgesprek gevoerd met de algemeen directeur. Het functieprofiel van de directeur was hierbij uitgangspunt. Het bestuur oordeelde positief over het functioneren van de directeur. In december 2018 heeft het bestuur zichzelf geëvalueerd.
In de commissie toewijzing Kunst & Cultuur worden projectaanvragen behandeld met een aangevraagd bedrag boven €40.000. In de commissie toewijzing Jongeren & Maatschappij worden projecten behandeld met een aangevraagd bedrag boven €25.000. Het bestuur beslist over aanvragen vanaf €250.000.
De gemiddelde personeelsbezetting bedroeg 9 fte. De vacature voor een adviseur Kunst & Cultuur is vanwege vertrek van een van de adviseurs per 1 september ingevuld. Ook de vacature voor een projectondersteuner die ontstaan is wegens vertrek, werd per 15 maart ingevuld.
Per 1 februari werd een directiesecretaris aangesteld.
Met plezier en enthousiasme gaat Fonds 21 een nieuw jaar tegemoet. Inmiddels het zesde jaar van het in 2014 ingevoerde nieuwe beleid. Streven is talrijke publieksgroepen, diverse en nieuwe, maar vooral ook bij de projecten passende publieksgroepen te bereiken door ondersteuning van een keur aan kwalitatief goede projecten. De succesvolle programmaregeling Kunsteducatie voor mbo´ers wordt voortgezet. De aandacht blijft uitgaan naar evaluatie van ondersteunde projecten. De impact van gehonoreerde projecten blijft onverminderd van belang.
Ook in 2019 willen we graag talrijke projecten ondersteunen die van betekenis zijn, voor publiek en samenleving. Door Stichting Beheer SNS REAAL is voor 2019 een donatiebudget toegezegd, vermeerderd met inflatiecorrectie €10,2 miljoen. De verhouding in het te besteden budget tussen de pijlers Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij (75 % - 25 %) blijft hetzelfde. De totale bureaukosten zijn geraamd op €1,5 miljoen.
Om het aantal niet-passende aanvragen terug te dringen wil het fonds blijven inzetten op het uitdragen van de beleidsdoelstellingen en criteria. Communicatie via de website, maandelijkse nieuwsbrieven en langs andere kanalen speelt daarin een belangrijke rol.
Fonds 21 hanteert en onderhoudt een stelsel van systemen, procedures, limieten, rapportages en controles om de risico’s te beheersen. De structuur en organisatie van de processen zijn ingericht conform de geldende wet- en regelgeving en de eigen doelstellingen. De risico’s van het fonds worden vastgesteld door de directie en het bestuur. Monitoring van het risicomanagement is ondergebracht bij de directie en de manager financiën & bedrijfsvoering. Zij analyseren de risico’s, bereiden beleids- en richtlijnen voor en coördineren het risicomanagement.
Fonds 21 loopt in zijn bedrijfsvoering operationele risico’s. Het operationele risico heeft betrekking op de kans dat het fonds schade of verlies leidt als gevolg van inadequate of falende processen, systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Het fonds tracht deze risico’s zoveel mogelijk te beperken door te zorgen voor duidelijke beleidslijnen, rapportages en procedures voor alle bedrijfsprocessen. Veel beheersmaatregelen zijn ingebed in IT-systemen en vastgelegd in procedures en werkinstructies. Opleiding, ervaringsniveau en betrokkenheid van de medewerkers werken hierbij ondersteunend. De omvang van de organisatie brengt een beperkte mate van afhankelijkheid van bepaalde belangrijke personen met zich mee. Een speciaal onderdeel van het operationeel risicomanagement is IT-beveiliging en bedrijfscontinuïteit. De werkzaamheden om risico’s te beheren worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de algemeen directeur. Bij strategische beslissingen worden de consequenties met betrekking tot de operationele risico’s consequent in beeld gebracht en gemonitord.
Door aanvragers ingediende projectvoorstellen worden afgewogen, beoordeeld en geëvalueerd. Onderdeel van de besluitvorming is de beoordeling van de mogelijkheid dat het fonds niet correct wordt voorgelicht en de beslissing over het al dan niet toekennen van een bijdrage neemt op basis van onjuiste informatie. Een ander element van het projectrisico is het mogelijke afbreukrisico van projecten. Het proces van oordeel- en besluitvorming is vastgelegd in beleid van het fonds en vertaald naar werkprocedures en een bevoegdhedenmatrix. Beslissingen omtrent het toekennen van projecten worden genomen op basis van mandaten, waarbij de verschillende niveaus geacht worden de pro’s en contra’s van aanvragen te onderkennen. De projecten worden zowel van tevoren als achteraf geanalyseerd en de bevindingen van deze analyse worden vastgelegd in het IT-systeem. Bij eventuele vervolgaanvragen wordt de eerdere gang van zaken meegewogen in de oordeelsvorming. Projectrisico’s worden tevens beperkt door het werken met voorwaardelijkheid van toezeggingen. Zeker ingeval van meerjarige toekenningen kan door middel van het regelmatig toetsen van de werkelijkheid aan de voorwaarden het projectrisico worden beperkt.
Fonds 21 is voor zijn financiering afhankelijk van Stichting Beheer SNS REAAL. Indien door Stichting Beheer wordt besloten de financiering van Fonds 21 te beëindigen, wordt de mogelijkheid geboden gedurende twee jaar na aankondiging van de beëindiging de lopende verplichtingen af te wikkelen.
Het financieel resultaat van Fonds 21 is opgebouwd uit drie posten:
Resultaatsuppletie door Stichting Beheer SNS REAAL vindt plaats conform de statuten. In de samenwerkingsovereenkomst tussen Stichting Beheer SNS REAAL en Fonds 21 zijn afspraken opgenomen over het donatiebeleid en de maximale liquiditeitspositie van Fonds 21.
Toekenningen vinden plaats conform de begroting. Vrijval van eerder toegezegde bedragen kunnen in principe worden herbesteed in hetzelfde jaar. Volgens procedure worden projecten die achterstallig zijn met betrekking tot de afrekening gerappelleerd.
Fonds 21 is voor zijn budgettoekenningen afhankelijk van de financiële ruimte die Stichting Beheer SNS REAAL biedt. Dit budget wordt telkens voor één jaar toegezegd. Het fonds zet zijn gelden uit na beoordeling van aanvragen. Hierbij gaat het fonds voor inhoudelijke kwaliteit en voor een brede financiering van projecten.
Ook in 2018 is scherp gelet op de bureaukosten. Deze bedroegen 13,5% van de totale lasten. Directie en bestuur vinden dat een sobere organisatie past in het huidige tijdsgewricht.
Circa 60% van de bureaukosten betreft vaste kosten. Het gaat hierbij met name om de personeelskosten van medewerkers met een vast dienstverband, huurverplichtingen en leaseverplichtingen. Ook ten aanzien van andere kosten bestaan er vaste verplichtingen zoals de contracten voor de schoonmaak en de licenties voor het gebruik van de ICT-systemen. 40% van de kosten is aan te merken als variabel. Deze kosten worden gemaakt om de bureauorganisatie te kunnen uitvoeren maar zijn niet gebaseerd op vaste contracten.
Binnen de organisatie wordt door middel van bewustwording en betrokkenheid van medewerkers getracht het reputatierisico te minimaliseren. Dit omvat onder andere het opleiden van medewerkers, het zo transparant mogelijk afleggen van verantwoording over activiteiten en het zorgvuldig selecteren van samenwerkingsverbanden. Speciaal onderdeel van het reputatierisico is het risico dat nevenfuncties van bestuursleden, directie en medewerkers meebrengen. Door middel van het monitoren van de hoofd- en nevenfuncties wordt het reputatierisico zoveel mogelijk beperkt. In geval van calamiteiten zorgt het fonds voor tijdige en juiste informatie en communiceert het actief.
Fonds 21 kent interne beleidsregels en procedures die waarborgen dat de bedrijfsvoering plaatsvindt overeenkomstig relevante wet- en regelgeving inzake klanten en zakelijke partners. Daarnaast wordt toezicht gehouden op de mate waarin het fonds zijn eigen regels en procedures naleeft. De interne aspecten van integriteit betreffen het voorkomen en zo nodig transparant beheren van tegenstrijdige belangen en het afschermen van vertrouwelijke informatie. De externe aspecten van integriteit hebben vooral betrekking op het toekennen van donaties. In 2018 zijn er geen incidenten geweest op het gebied van compliance en integriteit. Fonds 21 is niet betrokken geweest bij gerechtelijke procedures of sancties die samenhangen met het niet nakomen van wet- en regelgeving.
Het bestuur van Fonds 21 bedankt iedereen die in 2018 heeft bijgedragen aan de resultaten van het fonds. We bedanken de aanvragers voor hun bijzondere initiatieven. We bedanken de leden van de commissies toewijzing voor hun inzet en toewijding. We bedanken de medewerkers van het bureau en de directeur voor hun inzet en enthousiasme.
Bestuur Fonds 21
Utrecht, 14 maart 2019
Jurist/Arbiter
Lid Tuchtraad Financiële Dienstverlening
Voorzitter STAK Maarsen Groep
Lid Raad van Commissarissen CED Holding
Voorzitter Pensioenraad Zorg en Welzijn
Lid Bestuur STAK Goudse Verzekeringen BV
Voorzitter Raad van Toezicht Oerol festival, Terschelling
Voorzitter College van Regenten Fonds Sluyterman van Loo
Voorzitter Bestuur Kunsten Israël
Voorzitter Bestuur Nationaal Muziekinstrumenten Fonds
Voorzitter bestuur Stichting Videma
Vicevoorzitter Restitutie Commissie
Vice President External Relations Integrated Gas & New Energies Shell International (hoofdfunctie)
Lid Raad van Commissarissen Unilever
Niet-uitvoerend lid van het Bestuur Chesnara BV
Lid Bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Bestuurslid Stichting Vermogensbeheer Hoogeland Zorg
Lid Raad van Toezicht Algemeen Pensioenfonds STAP
Voorzitter Bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Voorzitter Wertheimer-Stichting
Met 285 toekenningen heeft Fonds 21 in 2018 een rijk palet aan projecten ondersteund met een financiële bijdrage. Aan deze projecten heeft het fonds €9,63 miljoen besteed.
In 2018 ontvingen wij 762 aanvragen, één minder dan in 2017 (763 aanvragen). Als gevolg van de behandeltermijn zijn er in 2018 656 aanvragen behandeld. Het gemiddeld toegekend donatiebedrag daalde van €36.413 in 2017 naar €33.797 in 2018.
285 van de 656 behandelde aanvragen werden in 2018 toegekend. Dat betekent dat 56% van de behandelde aanvragen moest worden afgewezen, in 2017 lag dit percentage op 62%. Door goede voorlichting aan het begin van het aanvraagproces en duidelijke communicatie wil Fonds 21 het aantal niet-passende aanvragen terugbrengen.
Fonds 21 is een ondernemend en maatschappelijk betrokken fonds. Door het steunen van ideële doelen op het gebied van Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij willen wij een positieve bijdrage leveren aan de hedendaagse samenleving. Wij ondersteunen professionele, kwalitatief sterke projecten die een breed, passend en/of nieuw publiek weten te bereiken. Daarbij hebben we ook oog voor het belang van vernieuwing en experiment.
Maar we zijn meer dan alleen financier. We zijn ook een betrokken partner en adviseur, met scherp zicht op de kansen en uitdagingen van nu. Met wisselende programmaregelingen geven we een impuls aan actuele thema’s die een evidente meerwaarde hebben voor een of meer sectoren, om zo samen met andere partijen onze doelen te bereiken. Een mooi voorbeeld is de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers, die na de pilot in 2017 een vervolg heeft gekregen in 2018. Met deze regeling stimuleren we kunst- en cultuurinstellingen om kwalitatief en toegankelijk aanbod te ontwikkelen voor jongeren die een mbo-opleiding volgen. Dat doen we samen met landelijke partners en met culturele instellingen verspreid over het land.
Fonds 21 wil een positieve bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving van nu. Met een donatiebudget van €10 miljoen dat jaarlijks beschikbaar wordt gesteld door Stichting Beheer SNS REAAL ondersteunen wij projecten van professionele kunstinstellingen en van organisaties die met hun initiatieven de zelfredzaamheid van jongeren stimuleren.
Projecten binnen de pijler Kunst & Cultuur moeten een hoge mate van artistieke kwaliteit hebben, gericht zijn op een passend en zo mogelijk nieuw publiek, actueel zijn en een landelijk bereik hebben. Jaarlijks is €7,5 miljoen van ons donatiebudget gereserveerd voor initiatieven in de podiumkunsten, beeldende kunsten, vormgeving, architectuur, film, nieuwe media, digitale cultuur, literaire kunsten en educatie.
Doel van de pijler Jongeren & Maatschappij is de zelfredzaamheid en maatschappelijke kansen van jongeren vergroten. Onze focus ligt op de thema’s Ondernemen, Taalvaardigheid, Mediawijsheid en Omgaan met Geld vanuit de gedachte dat de hiervoor benodigde vaardigheden de zelfredzaamheid van jongeren versterken. Ook projecten waarin jongeren door middel van het inzetten van kunst en cultuur hun zelfbewustzijn en zelfredzaamheid kunnen vergroten (Cultuur als Middel) komen in aanmerking voor ondersteuning door Fonds 21. Voor de pijler Jongeren & Maatschappij is jaarlijks €2,5 miljoen beschikbaar.
Aanvragers van een financiële bijdrage zijn onze belangrijkste doelgroep. Dat zijn professionele kunst- en cultuurinstellingen en maatschappelijke organisaties die zich inzetten voor onze thema’s op het gebied van jongeren. Verder richten wij onze communicatie op beleidsbepalers, collega-fondsen, sectorinstituten, kennisinstituten en het publiek. Wij willen graag het Nederlands publiek kennis laten nemen van de projecten die we steunen.
75% van ons donatiebudget is gereserveerd voor projecten binnen Kunst & Cultuur. De overige 25% is bestemd voor Jongeren & Maatschappij. Aanvragers kunnen gedurende het hele jaar voorstellen voor financiële ondersteuning indienen. We behandelen aanvragen uiterlijk binnen vier maanden.
Fonds 21 wil een betrokken partner zijn en meer bieden dan alleen financiële steun. Regelmatig ondersteunen we een bepaalde sector of thema extra en willen we op die manier een impuls geven aan kennisdeling of een hiaat vullen. Zo initiëren we programmaregelingen, zoals in 2018 de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers, een voortzetting van de pilot die in 2017 werd gestart.
Van de aanvragers van projecten die door ons worden ondersteund verwachten we dat ze onze bijdrage verantwoord en in lijn met de afspraken besteden. Op basis van inhoudelijke en financiële evaluaties beoordelen wij of een project conform het ingediende projectplan is uitgevoerd. Indien dit niet het geval is en als er sprake is van grote afwijkingen, kunnen we de donatie aanpassen of intrekken. De evaluaties zijn ook van belang voor een eventueel volgende aanvraag. We werken de eisen aan inhoudelijke evaluaties verder uit zodat we meer inzicht krijgen in de effecten van de beoogde resultaten.
Vanwege het grote aantal verzoeken om een financiële bijdrage moeten we relatief veel aanvragen afwijzen. Om de belasting voor aanvragers, administratie en adviseurs te verminderen, proberen we sinds 2015 de ‘selectie aan de poort’ te verbeteren ofwel het aantal niet-passende aanvragen terug te brengen. Dat doen we door onze beleidsdoelstellingen en criteria nog duidelijker uit te dragen via onze website, sociale media en andere communicatiekanalen en door minder passende aanvragen te ontmoedigen als deze in de vorm van een vooraanvraag worden ingediend. Daarbij streven we jaarlijks naar maximaal 50% niet-passende aanvragen. In 2018 was dat 56%. Weliswaar betekende dat een daling van 6% ten opzichte van 2017 maar nog steeds zijn extra inspanningen nodig. De vernieuwde website is begin 2018 online gegaan. Er zijn diverse nieuwe tools opgenomen waarmee het aanvraagproces en de daarop volgende stappen verder zijn gedigitaliseerd. Deze vergroten niet alleen het gebruiksgemak voor aanvragers maar dragen ook bij aan verdere afname van niet-passende aanvragen.
Fonds 21 wil meer inzicht krijgen in de effecten van projecten die ondersteund worden. De twee onderzoek pilots die we gestart zijn in 2017, liepen door in 2018. Voor Jongeren & Maatschappij binnen het thema Omgaan met Geld deden we in samenwerking met onderzoeksbureau Sinzer een onderzoek bij vijf toegekende projecten naar de effectiviteit van preventieve interventies. Voor de pijler Kunst & Cultuur lieten we in samenwerking met VSBfonds publieksonderzoek bij festivals uitvoeren door de onderzoeksbureaus GfK en Cigarbox. Beide onderzoeken werden in 2018 afgerond.
Met 285 toekenningen hebben we in 2018 een keur aan projecten
ondersteund, verspreid over Nederland en het Caribisch deel van het
Koninkrijk. Het aantal toegekende projecten en het toegekende bedrag per
provincie worden weergegeven in onderstaande kaart. Rechts van de landkaart
staan het aantal landelijk toegekende projecten en de toegekende bedragen
vermeld. Onder landelijk rekenen we projecten die publiek bereiken uit het hele
land of die plaatsvinden in meer dan twee provincies.
Fonds 21 steunt initiatieven van professionele kunstinstellingen die een groot, een passend of juist een ander, nieuw publiek willen bereiken. In 2018 hebben we in de pijler Kunst & Cultuur 236 projecten toegekend.
Kwaliteit is voor Fonds 21 belangrijk. Het bevorderen van een kwalitatief goed aanbod van kunst en cultuur, gericht op een passend en/of nieuw publiek is een belangrijke drijfveer. Daarbij hebben we ook aandacht voor bijzondere projecten en vernieuwingen voor een kleiner en/of nieuw publiek. We ondersteunden in 2018 een groot aantal soorten (interdisciplinaire) projecten op het gebied van muziek, theater, dans, e-culture, design, mode, beeldende kunst, architectuur, literatuur, film, fotografie, nieuwe media en andere disciplines. Ook festivals, publicaties en mediaproducties konden rekenen op onze financiële ondersteuning.
In 2018 had Fonds 21 specifiek aandacht voor kunsteducatieprojecten. Binnen de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo´ers werden veertien aanvragen gehonoreerd met totaal €487.300.
Podiumkunsten | € 3.963.750 |
Beeldende Kunsten & Vormgeving | € 1.254.000 |
Film, Mediakunst & Digitale Cultuur | € 1.064.000 |
Kunsteducatie | € 923.800 |
Literaire Kunsten | € 127.500 |
Totaal |
€ 7.333.050 |
In 2018 heeft het fonds 72 festivals ondersteund in de verschillende aandachtsgebieden met een donatiebedrag van €3.295.000. Van deze 72 festivals zijn er 41 ondersteund binnen Podiumkunsten met een totaalbedrag van €2.230.000. Een aantal festivals binnen dit aandachtsgebied is ondersteund met een meerjarige toekenning, zoals Oerol, Opera Forward Festival, Festival Oude Muziek, Operadagen Rotterdam, Theaterfestival Boulevard en Julidans.
Podiumkunsten | € 2.230.000 |
Beeldende Kunsten & Vormgeving | € 50.000 |
Film, Mediakunst & Digitale Cultuur | € 792.500 |
Kunsteducatie | € 95.000 |
Literaire Kunsten | € 127.500 |
Totaal |
€ 3.295.000 |
Van de 236 aanvragen die er in 2018 binnen Kunst & Cultuur werden toegekend zijn er 128 binnen de discipline Podiumkunsten gehonoreerd. In totaal kenden we €3.963.750 toe aan projecten op het gebied van podiumkunsten, dat is 54% van het totaal aan Kunst & Cultuur uitgegeven budget (€7.333.050).
Het totaal aantal in behandeling genomen aanvragen voor Podiumkunsten was 319. Daarvan werden er 128 toegekend en 191 afgewezen. In 2017 werden binnen Podiumkunsten 115 projecten gehonoreerd. In 2018 was het percentage toekennen/afwijzen 40%/60%.
Onder Podiumkunsten vallen verschillende disciplines: theater, dans, muziek en cross-overs. Binnen muziek maken we onderscheid tussen hedendaagse en historische klassieke muziek, jazz en niet-westerse muziek. Het hoogste aantal toekenningen was binnen theater en muziektheater, zowel in aantal als in hoogte van toegekend bedrag. De diversiteit van de ondersteunde projecten binnen deze categorieën is groot. Binnen de discipline muziek en muziektheater worden grootschalige operaproducties als aus LICHT ondersteund maar ook muziektheaterproducties als Merkel van Nineties Productions, Kill All Kids van Orkater of de familievoorstelling Back to Oz van het Filiaal.
Minder aanvragen worden gedaan vanuit jazz en niet–westerse muziek. Onder hedendaagse muziek worden ook niet-westerse muziekprojecten geclassificeerd, zoals bijvoorbeeld in het geval van Le Guess Who? ondersteund met €50.000.
De meeste toekenningen deden we net als in 2017 aan projecten op het gebied van theater, in totaal voor een bedrag van €1.046.500. Aan hedendaagse muziek werd €347.500 besteed, aan muziektheater en opera €966.000 en aan interdisciplinaire projecten, veelal festivals zoals Motel Mozaïque, Explore Festival en Djemaa el fna Rotterdam, €589.750.
Hedendaagse dans is in 2018 beter vertegenwoordigd dan voorgaande jaren. Ondersteunde projecten variëren van Grimm van Nationale Opera&Ballet tot The Protagonist van Dunja Jocic en festivals als Summer Dance Forever tot Moving Futures.
Interdisciplinaire projecten | € 589.750 |
Muziek hedendaags | € 347.500 |
Muziek historisch | € 420.000 |
Muziek niet-westers | € 50.000 |
Muziektheater en opera | € 966.000 |
Jeugddans | € 35.000 |
Theater | € 1.046.500 |
Dans | € 489.000 |
Totaal |
€ 3.943.750 |
Van de 128 toegekende projecten op het gebied van Podiumkunsten zijn er 41 festivals ondersteund (in 2017 waren dat er vijftig), 86 voorstellingen en concerten en één publicatie.
Een meerjarige ondersteuning is voor festivals belangrijk, het biedt zicht op continuïteit in organisatie en programmering. Het aantal festivals dat door Fonds 21 meerjarig wordt ondersteund is inmiddels uitgebreid tot dertien, waarbij goed de volledige breedte van de disciplines binnen de Podiumkunsten zichtbaar is. In 2018 ontvingen de volgende festivals meerjarige ondersteuning: Oerol, Festival Oude Muziek, Opera Forward Festival, Opera Dagen, Theaterfestival Boulevard en Julidans.
Festivals (56%) | € 2.230.000 |
Voorstellingen/concerten (44%) | € 1.723.750 |
Totaal |
€ 3.953.750 |
Een substantieel deel van het budget voor Podiumkunsten ging naar festivals €2.230.000 (56%). We ondersteunden festivals in verschillende regio’s, verdeeld over verschillende disciplines en voor verschillende leeftijden. Dat sluit aan bij de doelstelling van Fonds 21 om een passend en divers publiek te bedienen. Daarnaast passen festivals goed bij de voorkeurscriteria van het fonds door het brede publiek dat bereikt wordt, door de aandacht voor jongere carrières en omdat festivals de plekken zijn waar ruimte is voor vernieuwing. Dankzij hun programmering kunnen festivals risico’s nemen en ruimte bieden aan nieuwe vormen en makers en actuele thema’s. Bij toekenningen aan festivals letten we scherp op de spreiding onder publieksgroepen en diverse disciplines in de podiumkunsten maar ook op geografische spreiding. In 2018 ontvingen bijvoorbeeld Oriental Landscapes van Music and Beyond Foundation, Theaterfestival Boulevard (jongere carrières, regio en toegankelijk voor verschillende publieksgroepen), Dekmantel Concerts (jongere carrières, jong publiek, nieuwe muziek, actueel aanbod) en Motel Mozaïque een bijdrage.
Fonds 21 vindt het ondersteunen van projecten gericht op een diverse doelgroep, zowel in leeftijd, (culturele) achtergrond en opleidingsniveau belangrijk. Vanuit onze doelstellingen willen we dat alle geledingen in de samenleving in aanraking kunnen komen met projecten die ondersteund worden door ons fonds. We houden bij de ondersteuning van projecten rekening met aanbod en afname voor een breed en dus divers publiek.
We beoordelen aanvragen op drie impactcriteria: artistieke kwaliteit, publiek en actualiteit. Daarbij hebben we binnen Podiumkunsten een aantal prioriteiten vastgesteld. Zo verkiezen we projecten van makers met een jongere carrière boven meer gevestigde of net beginnende makers en hebben we een oog voor projecten die een nieuw publiek weten te bereiken.
Van de in totaal 128 projecten binnen Podiumkunsten namen er in 66 projecten makers met een jongere carrière deel. Dat is ruim 50%. Het fonds profileert zich daarmee sterker richting makers in deze fase van hun carrière dan in voorgaande jaren toen dat percentage 33% van het totaal aantal toekenningen binnen Podiumkunsten was. Van de 41 festivals die we binnen Podiumkunsten ondersteunden hebben er 28 jongere carrières als belangrijkste invalshoek. Van de 86 ondersteunde producties zijn dat er 38.
Jongere carrières hangen veelal samen met een jong publiek. De projecten waar jongere carrières het belangrijkste criterium zijn, spreken door hun vaak vernieuwende inhoud, vorm, locatie en communicatie ook een jonger publiek aan. We honoreerden onder meer Nina Spijkers bij De Toneelschuur met Het temmen van de Feeks, Bog en De Theatertroep.
In de projecten op het gebied van podiumkunsten die we in 2018 ondersteunden zien we evenals afgelopen jaar een grote maatschappelijke betrokkenheid. Bij sommige producties was de actualiteit of urgentie het onderwerp van de voorstelling, bij andere juist de gekozen vorm. Zo was er een aantal voorstellingen die door hun onderwerp én hun cast aandacht vroegen voor culturele diversiteit of actuele onderwerpen, bijvoorbeeld de productie In het hol van de Leeuw gemaakt door Saman Amini en Nina Mohaghegh, bij Black Sheep Can Fly en DOX en Well Made Productions met Beneatha’s Place. Actualiteit door de keuze van het onderwerp in voorstellingen als Een avondje armoede van Firma Mes en de Gevangenismonologen II van Idefix. Vernieuwing in vorm bij de Mis van Pynarello dat zich hard maakt voor een nieuwe uitvoeringspraktijk voor symfonische muziek en daarmee een nieuw publiek voor klassieke muziek weet te winnen.
Met de projecten die Fonds 21 ondersteunt, streven we zoveel mogelijk een landelijk bereik na. We hebben daarom een voorkeur voor projecten die in meerdere provincies te zien zijn.
De top drie van provincies waar in 2018 voorstellingen en concerten te zien waren zijn Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. Noord-Brabant was net als vorig jaar een goede vierde. Lastiger is het publiek te bereiken in Flevoland en Drenthe waar het aantal speelbeurten en bereik lager is dan in andere provincies. Zeeland is in 2018 met door Fonds 21 ondersteunde projecten het minst bereikt.
Een aantal projecten is ondersteund omdat het naast een hoge kwaliteit en actualiteit een bijzonder belang voor de regio heeft zoals Jan Vos met Gas en Maalkop van PeerGrouP, met als onderwerp zelfdoding onder boeren. Het zijn voorstellingen met een groot belang voor de regio en tegelijkertijd met een actueel onderwerp dat niet alleen van regionaal belang is.
Binnen podiumkunsten wordt onderscheid gemaakt tussen voorstellingen, concerten en festivals. Een klein aantal festivals reist door Nederland. Voor de meeste festivals geldt dat ze op één plek plaatsvinden en daar zowel regionaal als landelijk publiek bereiken. Fonds 21 ondersteunt festivals in heel Nederland van Brabant met Festival Boulevard en Festival Circolo tot Noorderzon en Jonge Harten in Groningen, Oranjewoud in Friesland en Gaudeamus Muziekweek in Utrecht.
We besteedden in 2018 net als voorgaand jaar een aanzienlijk deel van ons budget voor Podiumkunsten aan projecten gericht op een volwassen publiek. Het toegekende bedrag en aantal ondersteunde projecten gericht op jeugd en jongeren is lager. Het beeld is iets vertekend omdat Fonds 21 bijvoorbeeld met de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo´ers juist extra aandacht heeft voor jongeren.
Algemeen publiek | € 2.646.000 |
Families | € 57.500 |
Jeugd tot 12 jaar | € 247.000 |
Jeugd 12 tot 18 jaar | € 195.000 |
Jongeren 18-30 jaar | € 287.500 |
Volwassenen | € 530.750 |
Totaal |
€ 3.963.750 |
Algemeen publiek | 72 |
Families | 2 |
Jeugd tot 12 jaar | 12 |
Jongeren 12-18 jaar | 6 |
Jongeren 18-30 jaar | 14 |
Volwassenen | 22 |
Totaal |
128 |
Op het gebied van festivals werden vijf festivals specifiek voor jeugd en jongeren ondersteund. Tweetakt in Utrecht (voor jeugd en jongeren), Jonge Harten Festival in Groningen (jongeren vanaf 12 jaar), De Betovering in Den Haag (jeugd tot 12 jaar), 2 turven hoog (vanaf 4 jaar) en het Internationale Stilte festival (jeugddans tot 12 jaar). De doelgroep 12-30 jaar bereikten we ook met festivals als Cross-Linx, dat cross-overs tussen avant-garde popmuziek en actuele muziek voor het voetlicht brengt en Summer Dance Forever, een internationaal urban dance festival. Verder ondersteunden we onder meer de jeugd- en jongerenvoorstellingen Vieze vuile Rotstreken van Killy r Idols, Martin Luther King van De Krakeling, de familievoorstelling Alone@home en Victory van Hit Me Productions.
De toegekende bedragen op het gebied van Podiumkunsten lopen uiteen van €10.000 voor producties van de Tekstsmederij tot een meerjarige toekenning van €400.000 voor Opera Forward Festival. Het gemiddeld toegekend bedrag binnen Podiumkunsten lag in 2018 met €30.889 iets lager dan het gemiddeld toegekend bedrag van alle door Fonds 21 gehonoreerde projecten (€33.797).
Fonds 21 vindt het van belang dat makers en uitvoerenden een passende vergoeding ontvangen. Bij toetsing van aanvragen hanteren we de Cao Toneel en Dans als leidraad.
De pilot publieksonderzoek bij festivals (discipline breed) die samen met VSBfonds is uitgevoerd, is afgerond. Fonds 21 wil het doen van publieksonderzoek stimuleren en ondersteunt festivals en instellingen die daarvoor een beroep op het fonds doen.
Binnen de kunsten en de podiumkunsten in het bijzonder, is de kloof tussen aanbod en afname groter geworden. Er is veel aanbod, dat lang niet altijd een publiek bereikt. Een aantal initiatieven zet zich in om de kloof tussen aanbod en afname te slechten. Zo worden er vanuit een achttal theaters onder de noemer De Coproducers twee producties per jaar financieel ondersteund, wordt er een speellijst gegarandeerd en wordt er publicitair samengewerkt. Het draagt bij aan nieuw aanbod maar door de gegarandeerde speellijst en inspanning van de acht theaters onderling is de betrokkenheid en het publieksbereik groot.
Van de 36 projecten die we toekenden op het gebied van Beeldende Kunsten & Vormgeving ging het in 29 gevallen om museale presentaties in Nederlandse musea verspreid over het land. De overige zeven projecten waren manifestaties, een festival, een platform en twee publicaties. Binnen het aandachtsgebied is in totaal €1.254.000 uitgegeven. Daarvan ging €1.070.000 naar tentoonstellingen.
De donatiebedragen lopen uiteen van €10.000 voor de publicatie ‘Queer!? Beeldende kunst in Europa 1969-2019’ tot €75.000 voor de tentoonstellingen ‘Pure Rubens’ in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, ‘Leonardo da Vinci’ in het Teylers Museum in Haarlem en ‘Hockney - Van Gogh. The Joy of Nature’ in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Het gemiddeld toegekende bedrag in 2018 binnen dit aandachtsgebied is €34.833.
Fonds 21 ondersteunt kwalitatief hoogstaande kunstprojecten met actualiteitswaarde die toegankelijk zijn voor een breed en/of nieuw publiek. Veel tentoonstellingen die we ondersteunden lieten bijzondere kunstwerken zien die vaak niet eerder in Nederland te zien zijn geweest. Bij door ons ondersteunde projecten was over het algemeen veel aandacht voor publieksbegeleiding en voor educatie, in veel gevallen gericht op jongeren.
De ondersteunde projecten zijn goed gespreid over het land. 21 projecten vonden plaats in de Randstad. Daarnaast ondersteunden we vijftien projecten in de regio met een landelijk bereik. Voorbeelden daarvan zijn State of Fashion, de internationale modemanifestatie gewijd aan duurzame en eerlijke mode in Arnhem (€60.000) en de eerste solotentoonstelling in Nederland van multidisciplinair kunstenaar en filmmaker David Lynch in het Bonnefantenmuseum (€50.000).
Er zijn in 2018 ook toekenningen gedaan voor projecten die in 2019 starten zoals de tentoonstelling over de invloed van Vincent van Gogh op het werk van David Hockney in het Van Gogh Museum en de tentoonstelling gemaakt door The Otolith Group in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Binnen het aandachtsgebied Film, mediakunst en digitale cultuur werden 31 projecten ondersteund in 2018. Daaronder waren negentien festivals, waarvan twaalf filmfestivals en zes interdisciplinaire /mediakunstfestivals en één audio/radio festival.
We ondersteunden negen film-, mediaproducties: vijf documentaires voor bioscoop en/of televisie en vier korte animatiefilms voor de bioscoop. Overige toekenningen betroffen twee internet projecten en een tentoonstelling.
Vijf van de 31 toekenningen waren nieuwe aanvragers, organisaties die voor het eerst een aanvraag bij het fonds indienden.
Toegekende bedragen liepen uiteen van €10.000 tot €150.000 met een gemiddeld toegekend bedrag van €34.322.
Festivals | € 792.500 |
Film/Mediaproducties | € 221.500 |
Tentoonstellingen | € 15.000 |
Digitale Cultuur | € 35.000 |
Totaal |
€ 1.064.000 |
Festivals | 19 |
Film/Mediaproducties | 9 |
Tentoonstellingen | 1 |
Digitale Cultuur | 2 |
Totaal |
31 |
Publiek en een visie op publiek is een belangrijk aandachtspunt bij de beoordeling van aanvragen. De drie grote landelijke filmfestivals die Fonds 21 ondersteunt, IFFR, IDFA en het Nederlands Film Festival, trekken een breed publiek. Daarbij is veel aandacht voor educatieve programma’s voor diverse leeftijden en onderwijsniveaus, en samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties in de stad. In 2018 ondersteunde Fonds 21 IFFR met €150.000 waarvan €50.000 specifiek voor publieksontwikkeling. Het festival laat als geen ander zien dat een artistieke signatuur niet in tegenspraak is met een groot en divers publiek.
Fonds 21 ondersteunt ook een aantal kleinere filmfestivals die zich in hun programmering richten op een regio met relevantie voor Nederlands publiek met een migratie achtergrond. Bij festivals als Cinéma Arabe en het International Queer & Migrant Film Festival in Amsterdam of Eastern Neighbours in Den Haag, is de urgentie voor de Nederlandse samenleving een belangrijke reden voor toekenning.
Fonds 21 ondersteunt (artistieke) documentaires voor bioscoop, televisie of radio en internet- en crossmediale producties. Belangrijke voorwaarde voor toekenning is dat het onderwerp van een productie inhoudelijk aansluit bij ons beleid.
Van de negen mediaproducties die we in 2018 ondersteunden ging het in vijf gevallen om documentaires die via de publieke omroep zijn of nog worden uitgezonden. Eén mediaproductie richtte zich specifiek op jongeren (12 tot 18 jaar): De man die achter de horizon keek is een korte jeugddocumentaire over kunstenaar Bas Jan Ader, die naast uitzending op televisie een uitgebreid educatief traject kent en onderdeel is van o.a. het educatieve aanbod van IDFA.
Ook ondersteunde Fonds 21 weer vier korte animatiefilms met ieder €25.000 in het kader van Ultrakort, een samenwerking van Fonds 21 met het Nederlands Film Fonds en Pathé Cinema. Hierbij worden animatiefilms van maximaal twee minuten van talentvolle makers getoond als voorfilm bij grote publiekstrekkers.
In 2018 ontvingen we aanvragen voor kunsteducatieve projecten vanuit verschillende disciplines. Projecten bestemd voor verschillende doelgroepen waarbij het in aanraking komen met professionele kunst de basis is én met professionele educatieve begeleiding konden rekenen op ons enthousiasme. In 2018 ondersteunden we negentien kunsteducatieprojecten met een totale bijdrage van €436.500. Binnen de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers werden veertien projecten ondersteund met een totale bijdrage van €487.300. Het totale aantal ondersteunde kunsteducatieprojecten komt hiermee op 33 met een totaal bedrag van €923.800.
Beeldende kunst en vormgeving | 7 |
Theater | 5 |
Film | 3 |
Literatuur | 2 |
Media en digitale cultuur | 2 |
Programmaregeling Kunsteducatie voor mbo’ers | 14 |
Totaal |
33 |
Fonds 21 heeft een voorkeur voor projecten gericht op buitenschoolse kunsteducatie: leren over kunst in de vrije tijd of in een informele sociale context zoals projecten voor families met jonge kinderen of jongeren in hun vrije tijd. TRY THIS van het Friestalige theatergezelschap Tryater (€10.000) en een tentoonstelling met een educatieprogramma over Gaudí en de Amsterdamse School in Museum Het Schip (bijdrage €22.500) zijn hier voorbeelden van. Het merendeel van de ondersteunde projecten heeft een landelijk bereik of is gespreid over verschillende regio’s in Nederland.
Fonds 21 wil graag een breed en bij het project passend publiek bereiken. De negentien ondersteunde educatieprojecten kennen diverse doelgroepen. Zeven projecten zijn voornamelijk binnenschools. Veel projecten hebben onderdelen voor zowel onderwijs als voor jongeren/kinderen in hun vrije tijd. De toekenningen zijn gespreid over verschillende doelgroepen. De nadruk in de ondersteunde projecten ligt voor 84% van de toegekende bedragen op kinderen en jongeren.
Jeugd tot 12 jaar | 4 |
Jongeren tot 18 jaar | 10 |
Jongeren tot 30 jaar | 2 |
Volwassenen | 2 |
Families | 1 |
Totaal |
19 |
De grootste uitdaging van dit moment op het gebied van kunsteducatie lijkt het bereiken van een jong en praktijk-opgeleid publiek. Bij voorkeur in de vrije tijd, want daarbij is de impact het grootst. Met de programmaregeling Kunsteducatie voor mbo'ers willen we culturele instellingen stimuleren kwalitatief en toegankelijk aanbod te ontwikkelen voor jongeren van 16 tot en met 21 jaar die een mbo-opleiding volgen. In april stuurde Fonds 21 een Open Call uit voor de tweede ronde van de programmaregeling. Dit leverde 23 aanvragen op waarvan er veertien werden toegekend. Daarmee geeft Fonds 21 een stevige impuls aan het ontwikkelen van kwalitatief en toegankelijk aanbod van kunsteducatie voor jongeren die een mbo-opleiding volgen. Ook was Fonds 21 in 2018, naast initiatiefnemer en financier, facilitator van een professionele leergemeenschap die bestond uit culturele instellingen, mbo-studenten, CJP en het LKCA. De uitkomsten van de leergemeenschap worden gepubliceerd om andere kunstinstellingen te inspireren ook goed aanbod te ontwikkelen.
In 2018 werden er in totaal elf aanvragen op het gebied van literaire kunsten behandeld. Daarvan werden er acht toegekend (73%) en drie afgewezen (27%). In totaal werd er voor een bedrag van €127.500 aan projecten gehonoreerd. In 2017 was dat met zeven toekenningen €96.500. Het gemiddeld toegekende bedrag per project is in 2018 gestegen van €13.928 naar €15.937.
Er werden in 2018 minder projecten ingediend (zestien in 2017 en elf in 2018) maar ook minder projecten afgewezen (negen in 2017 en drie in 2018). Van de acht toegekende aanvragen was er één nieuwe aanvrager, een aanvrager die het fonds niet eerder heeft ondersteund.
Wat opvalt is dat de gehonoreerde aanvragen zonder uitzondering literaire festivals betreffen. Variërend van Tilt in Tilburg, het interculturele literatuurfestival Read My World dat dit jaar de focus heeft op Turkije, tot Explore the North in Groningen en Boekids in Den Haag.
Er is een goede spreiding van de projecten over de verschillende regio’s. Met de acht ondersteunde projecten werden zeven regio’s aangedaan.
Van de acht ondersteunde projecten was er één specifiek gericht op de jeugd, Boekids in Den Haag. Het is het enige festival dat zich uitsluitend op kinderen richt. Niet het enige festival waar kinderen en jongeren welkom waren, want ook op andere festivals was er aandacht voor de jonge lezer. Zo vond tijdens Utrecht Literatuurstad de kickoff van de Boekenweek voor jongeren plaats. Een aantal projecten op het gebied van literatuur wordt door Fonds 21 ondersteund vanuit de pijler Jongeren& Maatschappij.
Voor alle jongeren van 12 tot 30 jaar een goede start in de samenleving, vol kansen en ontwikkelmogelijkheden. Dat vindt Fonds 21 essentieel. In 2018 ondersteunden we talrijke projecten die door een leerervaring de zelfredzaamheid van jongeren vergroten. Dat doen we binnen de thema’s Omgaan met Geld, Mediawijsheid, Ondernemen en Taalvaardigheid. Daarnaast hebben we speciale aandacht voor projecten waarbij cultuur een middel is om de persoonlijke ontwikkeling van jongeren te vergroten. Dat doen we vanuit het thema Cultuur als Middel.
In 2018 hebben 49 projecten binnen de pijler Jongeren & Maatschappij een toekenning van Fonds 21 ontvangen voor een bedrag van in totaal €2.299.210. Toegekende bedragen lopen uiteen van €10.000 voor het project Wereldmakers van het Bijlmerpark Theater, waarbij jongeren hun gezamenlijke toekomst vormgeven in een presentatie met theater, dans, fotografie en beeldende kunst, tot €225.000 voor Skills the Finals, een landelijke competitie in het kader van vakmanschap voor vmbo- en mbo-jongeren georganiseerd door WorldSkills NL. Het gemiddelde toegekende bedrag binnen de pijler was €46.923.
De meeste projecten ondersteunden we binnen het thema Jongeren & Ondernemen, namelijk negentien toekenningen voor een bedrag van in totaal €1.042.850. Omdat de arbeidsmarkt en maatschappij in toenemende mate vragen om ondernemerschap, wil Fonds 21 er aan bijdragen dat jongeren hier goed op voorbereid zijn. Mede omdat ondernemerschap op zo veel verschillende vlakken van jongeren gevraagd wordt, en het begrip ondernemen veelomvattend is, zijn ook de ondersteunde projecten divers. Fonds 21 ondersteunde verschillende projecten die jongeren stimuleren te dromen en zich ondernemend in hun loopbaan op te stellen. Een voorbeeld is VMBO On Stage van Backstage (toekenning €166.250) waarbij jongeren hun toekomstdroom formuleren, werkgevers uit hun regio ontmoeten en reflecteren op alle ervaringen die ze opdoen. We ondersteunden ook verschillende projecten die jongeren voorbereiden op een loopbaan als zelfstandig ondernemer, zoals ZomerOndernemer van The New Entrepreneur, waar jongeren in de zomervakantie een start maken met hun eerste eigen onderneming (toekenning €113.500). Verder ondersteunden we projecten die jongeren stimuleren maatschappelijk ondernemend te zijn, zoals Move van Move Your World! waarin vmbo-leerlingen samen met studenten positieve acties organiseren voor hun wijk (toekenning €25.000).
Onder het thema Jongeren & Taalvaardigheid droeg het fonds in 2018 bij aan vijf projecten voor in totaal €482.860. Dit zijn projecten die jongeren, in een aantal gevallen op school aanvullend op het vaste lesprogramma, plezier in lezen, schrijven of mondeling argumenteren willen meegeven. Voorbeeld is Stap op de Rode Loper van Samenleving & Kunst Amsterdam (toekenning €117.000 voor twee schooljaren). In dit project wordt in een aantal steden in Nederland een evenement georganiseerd in een museum en bibliotheek, waar schrijvers en vmbo-leerlingen elkaar ontmoeten. Deze leerlingen krijgen ter voorbereiding en achteraf een lespakket.
Binnen het thema Jongeren & Omgaan met Geld ontvingen zes projecten een toekenning voor in totaal €319.000. Uit onderzoek blijkt dat veel jongeren al op jonge leeftijd betalingsachterstanden of schulden hebben. Fonds 21 wil financieel gezond gedrag onder jongeren stimuleren en ondersteunt bij voorkeur projecten voor jongeren die een verhoogd risico op schulden lopen, bijvoorbeeld omdat er thuis weinig aandacht is voor het omgaan met geld. Een deel van de ondersteunde projecten bereikt jongeren onder schooltijd, zoals bijvoorbeeld MoneyWays van Diversion (€70.000 voor twee schooljaren). In dit programma met landelijk bereik gaan jongeren die zelf ervaring hebben met armoede of schulden in gesprek met vmbo-leerlingen en mbo-studenten over taboes rond geld. MON€Y SCHOOL van Diversiteitsland vindt buiten schooltijd plaats (toekenning € 115.000 voor drie jaar). In wekelijkse lessen op woensdagmiddag formuleren jongeren, waar thuis weinig aandacht is voor het onderwerp geld, eerst hun toekomstdroom en werken ze hier vervolgens een financieel plan voor uit.
Het onderwerp Omgaan met Geld stond ook centraal in een pilot rond effectmeting dat Fonds 21 in 2017 is gestart en in 2018 is afgerond. Samen met de zes organisaties die aan het onderzoek hebben deelgenomen, zijn de resultaten en het onderzoeksproces geëvalueerd in een afsluitende bijeenkomst. Eén van de resultaten van het onderzoek is dat ouderbetrokkenheid belangrijk is voor het financieel gedrag van de jongeren.
Vanuit het aandachtsgebied Jongeren & Cultuur als Middel hebben we veertien projecten ondersteund voor in totaal €260.100. Hierbij organiseren jongeren zelf projecten in het kader van kunst of maken ze zelf kunst met als doel zich te empoweren. Daarbij worden ze begeleid door professionele makers. Ze werken toe naar een eindproduct (zoals een voorstelling, tentoonstelling of documentaire) van artistiek goed niveau dat wordt getoond aan publiek dat breder is dan alleen ouders en vrienden. Een goed voorbeeld is Rise of the Blue City van PeerGrouP (toekenning €30.000), waarbij jongeren uit Oost-Groningen samen met dit theatergezelschap een voorstelling maken over de omgeving en hun toekomst hierbinnen. Naast het maken van een voorstelling is het doel deze jongeren meer gevoel van mogelijkheden en eigen kunnen te geven.
Binnen het thema Jongeren & Mediawijsheid ontvingen we vijf projecten een bijdrage voor in totaal €194.400. Media raken steeds verder verweven met ons leven, mediawijsheid omvat in het verlengde hiervan een breed spectrum aan kennis, vaardigheden en bewustzijn. De gesteunde projecten zetten ieder in op een ander aspect aan mediawijsheid. Zo zet Byte me! van Wat We Doen in op het beter invoelbaar maken van het voor jongeren abstracte onderwerp privacy middels een theatervoorstelling in de klas, met bijbehorend lesprogramma (toekenning €20.000). Cubiss stimuleert vmbo-leerlingen met het project Makers on Tour (toekenning €30.000) om de mogelijkheden van (digitale) media en technologie verder te ontdekken, door ze in een week tijd in groepen samen te laten werken aan vraagstukken vanuit het bedrijfsleven waarbij de inzet van media onmisbaar is.
Ondernemen | € 1.042.850 |
Taalvaardigheid | € 482.860 |
Omgaan met geld | € 319.000 |
Cultuur als Middel | € 260.100 |
Mediawijsheid | € 194.400 |
Totaal |
€ 2.299.210 |
Ondernemen | 19 |
Taalvaardigheid | 5 |
Omgaan met Geld | 6 |
Cultuur als Middel | 14 |
Mediawijsheid | 5 |
Totaal |
49 |
Met de 49 projecten die we in 2018 ondersteunden denken de aanvragers gezamenlijk 445.525 jongeren te bereiken. Zeventien projecten bereikten jongeren via school waarvan in negen gevallen specifiek op het vmbo en het mbo.
De manier waarop jongeren betrokken worden verschilt per project. Fonds 21 ondersteunt graag projecten waarin jongeren zo actief mogelijk betrokken zijn. In het project JOF-Truck van Jong en Ondernemend Fryslan baten jongeren tussen 15 en 27 jaar zelf een multifunctionele foodtruck uit (toekenning €12.000). Door betrokken te zijn bij zowel het inrichten als draaiende houden van deze foodtruck ontwikkelen jongeren ondernemerschapsvaardigheden en creativiteit, doen ze werkervaring op en leren ze samenwerken.
Door het ondersteunen van initiatieven op het gebied van Jongeren & Maatschappij willen we jongeren uit heel Nederland bereiken. In 2018 werden de meeste projecten die we ondersteunden uitgevoerd in de Randstad, namelijk 28, 23 en twintig in respectievelijk Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. In de provincies Drenthe en Zeeland ondersteunden we elk tien projecten. In het Caraïbisch deel van het Koninkrijk vonden drie projecten plaats met steun van Fonds 21.
De communicatie van Fonds 21 richt zich vooral op (potentiële) aanvragers. We zetten een aantal communicatiemiddelen in, waarvan de website de belangrijkste is. Op www.fonds21.nl informeren we onze doelgroep over ons beleid via informatie over de voorwaarden, criteria, toekenningen, nieuws en actuele projecten. De website is ook de plaats waar organisaties een projectaanvraag kunnen indienen. In 2018 telde de website 25.587 bezoekers, zij waren goed voor 185.784 paginaweergaven. De website wordt doorlopend gemonitord en geoptimaliseerd. Dit gebeurt in samenwerking met digitaal bureau Vruchtvlees.
Om de aanvragers nog beter te kunnen bedienen hebben we in 2018 het proces na een toekenning volledig gedigitaliseerd. Niet alleen zijn betaalverzoeken en evaluatieformulieren volledig gedigitaliseerd, er is ook een persoonlijke omgeving voor de aanvrager ontwikkeld waar per project de correspondentie met het fonds is terug te vinden. In 2018 zijn op de website ook aanpassingen gedaan in het kader van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Om aan deze Europese privacywet te voldoen hebben we onder meer een cookieverklaring en een privacystatement aan de website toegevoegd. Ook is in 2018 begonnen met het mogelijk maken van het splitsen van persoonsgegevens van de digitale formulieren. Aanvragers wordt de mogelijkheid geboden om op de website hun persoonlijke profiel te verwijderen.
De AVG had ook zijn weerslag op de nieuwsbrief van Fonds 21. In de maandelijkse nieuwsbrief informeren we onze achterban over projecten die we steunen en geven we informatie vanuit het fonds die van belang is voor aanvragers. Onze nieuwsbrief telde eind 2017 ruim 2.300 abonnees. In het kader van de privacywet is in mei 2018 een mailing verstuurd waarin toestemming werd gevraagd om de nieuwsbrief te blijven ontvangen. Dit heeft geleid tot ruim vijftienhonderd inschrijvingen.
Naast de website en de maandelijkse nieuwsbrief zijn sociale media belangrijke communicatiemiddelen van Fonds 21. Om kennis te delen, doelgroepen te betrekken bij de organisatie en om onze naamsbekendheid te vergroten zijn we actief op Twitter, Facebook, Instagram en LinkedIn. Op Twitter is het aantal volgers in 2018 gegroeid naar 5.404, een toename van 5% ten opzichte van een jaar eerder. Op Facebook nam het aantal volgers met 8% toe naar 2.350. Op Instagram werd het fonds in 2018 gevolgd door 1.084 gebruikers ten opzichte van 389 gebruikers in 2017. Tot slot groeide het aantal volgers op LinkedIn naar 888 volgers, een stijging van 34%.
Fonds 21 vergroot zijn naamsbekendheid door te adverteren in programmaboekjes, op websites of op het (bioscoop-)scherm van projecten die van ons een bijdrage ontvangen. In 2018 verschenen er onder meer advertenties voor het Holland Festival, IFFR, IMC Weekendschool en Oerol. Ook is in 2018 opnieuw een bioscooptrailer voor IDFA gemaakt over Fonds 21. De advertenties die bijdragen aan de zichtbaarheid van het fonds worden ontworpen door Irma Boom Office.
Fonds 21 is een kleine en slagvaardige organisatie. In 2018 heeft het team weer hard gewerkt om de aanvragen binnen de gestelde termijn te behandelen en aanvragers van goede informatie te voorzien. De gemiddelde personeelsbezetting bedroeg negen fte. Er zijn in 2018 twee vacatures ingevuld die ontstonden wegens vertrek van de projectondersteuner en één van de projectadviseurs.
Overzicht medewerkers per 31 december 2018:
Marie Hélène Cornips
Joke Ballintijn
Marijke Evers
Mathilde Heijns
Gouke Hilte
Rianne Koelmans
Willemieke Bongers
Niels Lindenhovius
Tim Roeleveld
Yurda Toktas
Bedragen in €
Bedragen in €
Bedragen in €
De activiteiten van het fonds betreffen het bevorderen van culturele en sociaal-maatschappelijke activiteiten door middel van het toekennen van donaties in de pijlers Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij.
Stichting Fonds 21 is feitelijk gevestigd aan de Orteliuslaan 27 te Utrecht.
Stichting Beheer SNS REAAL te Utrecht is een verbonden partij van Fonds 21. De aard van de verbondenheid is gelegen in het feit dat twee van de vier bestuursleden van Fonds 21 worden benoemd op voordracht van Stichting Beheer SNS REAAL.
Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich contractueel verbonden, binnen de grenzen van een jaarlijks vast te stellen budget, de bestedingen van Fonds 21 te vergoeden. De omvang van de financiële verhouding en transacties met Stichting Beheer SNS REAAL zijn in de balans en de staat van baten en lasten tot uitdrukking gebracht.
De gehanteerde grondslagen van de waardering van activa en passiva en de grondslagen voor de bepaling van het resultaat zijn niet gewijzigd ten opzichte van het voorgaande boekjaar.
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
De directie van Fonds 21 maakt schattingen die van belang zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het inzicht noodzakelijk is, worden deze schattingen vermeld bij de toelichting op de betreffende posten.
Alle bedragen zijn in euro’s tenzij anders vermeld.
De jaarrekening 2018 is opgesteld in overeenstemming met RJ 640, Verslaggeving voor organisaties zonder winststreven.
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de bestede kosten, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de bestede kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd.
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de verwachte toekomstige gebruiksduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde.
De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Op grond van een overeenkomst wordt jaarlijks, binnen de grenzen van de toezegging, een zodanig bedrag gesuppleerd door Stichting Beheer SNS REAAL dat het resultaat van het fonds nihil is. Als gevolg hiervan kent het fonds geen reserves en vermogen. Stichting Beheer SNS REAAL staat garant voor de verplichtingen aangegaan door Stichting Fonds 21.
Langlopende en kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen de reële waarde.
Verplichtingen worden ten laste gebracht van het boekjaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de aanvrager is medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar de toezegging wordt uitgekeerd.
De toegezegde donaties aan aanvragers zijn opgenomen voor de nominaal toegezegde bedragen onder aftrek van betaalde voorschotten.
De verplichtingen worden verlaagd indien en voor zover toegezegde donaties geheel of gedeeltelijk komen te vervallen.
Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden op lineaire basis verwerkt in de staat van baten en lasten gedurende de looptijd van het contract.
Alle baten en lasten worden verantwoord in de staat van baten en lasten.
Ontvangsten en uitgaven worden in de staat van baten en lasten toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij de toerekening wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. Dit houdt in dat in de balans rekening wordt gehouden met de aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen, dan wel betaald.
De toegezegde donaties worden in het jaar waarin het besluit tot toekenning schriftelijk aan de aanvrager is medegedeeld, als last in de staat van baten en lasten opgenomen.
De baten bestaan uit de vergoeding die Fonds 21 ontvangt van stichting Beheer SNS REAAL voor de uitvoering van haar activiteiten. De baten worden verantwoord ter hoogte van de jaarlijkse bestedingen (bestedingen aan de doestelling en uitvoeringkosten eigen organisatie). Derhalve zijn jaarlijks de lasten gelijk aan de baten.
Toegezegde donaties die door aanvragers niet worden opgevraagd worden na het verstrijken van de afrekentermijn ingetrokken en als baten in de staat van baten en lasten opgenomen onder de post ‘Vrijval reeds toegezegde donaties’. Eveneens wordt hieronder opgenomen het verschil tussen toegezegde garanties en de lagere werkelijke afrekening.
Immateriële en materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief.
Salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan de medewerkers.
Fonds 21 heeft de pensioenregeling verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De over het boekjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord.
De pensioenregeling van Fonds 21 valt onder de Nederlandse Pensioenwet. Fonds 21 betaalt op contractuele basis premie aan het Pensioenfonds. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen onder de overlopende activa indien zij leiden tot een terugstorting of tot vermindering van toekomstige betalingen. Premies die verschuldigd zijn maar nog niet betaald, worden als verplichting op de balans opgenomen.
De pensioenregeling van Fonds 21 is ondergebracht bij Pensioenfonds SNS REAAL, die de pensioenregeling uitvoert voor de werkgevers de Volksbank en VIVAT. Fonds 21 is aangemerkt als aangesloten werkgever. De afspraken zijn vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst die Pensioenfonds SNS REAAL heeft gesloten met Fonds 21.
De pensioenregeling betreft een (voorwaardelijke) middelloonregeling waarvan de kosten gezamenlijk worden gedragen door de werkgever en de werknemer.
Het Bestuur van het Pensioenfonds beslist jaarlijks of en in hoeverre de pensioenrechten en pensioenaanspraken worden geïndexeerd op basis van maximaal de Consumentenprijsindex alle huishoudens. De indexatie wordt gefinancierd vanuit het beleggingsrendement, er is geen reserve voor gevormd en er wordt geen premie voor betaald.
De dekkingsgraad van Pensioenfonds SNS REAAL bedraagt ultimo 2018 109,7% (DG UFR, voorgeschreven door DNB) hetgeen hoger is dan de wettelijk vereiste minimale dekkingsgraad van circa 105%. Het betreft de voorlopige cijfers van Pensioenfonds SNS REAAL.
Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva.
De immateriële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering van het fonds ook al zijn zij inmiddels volledig afgeschreven. Het verloop is als volgt:
De materiële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering van het fonds. Het verloop is als volgt:
De vordering op Stichting Beheer SNS REAAL is niet rentedragend. Van de vordering heeft €1.617.000 een langlopend karakter. De ontvangst van de vordering is afhankelijk van de liquiditeitsbehoefte van Fonds 21. Er zijn geen aanvullende contractuele bepalingen en er zijn geen zekerheden gesteld. Het verloop van de rekening courant met Stichting Beheer SNS REAAL is als volgt:
De overige vorderingen en vooruitbetaalde posten bestaan uit de huur van het eerste kwartaal 2019 en de vordering op het Pensioenfonds SNS REAAL voor de teveel betaalde pensioenpremie in 2018.
Het betreft direct opvraagbare banktegoeden, met uitzondering van de bankgarantie ad €21.278,09 afgegeven voor de huurovereenkomst met Creative Valley.
Van de toegezegde donaties aan aanvragers is het deel dat betrekking heeft op de jaren na 2019 verantwoord onder de langlopende schulden. De langlopende schulden hebben een looptijd van meer dan één en minder dan vijf jaar.
De toegezegde donaties aan aanvragers betrekking hebbend op de jaren tot en met 2019 zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Eventuele voorschotbetalingen zijn in mindering gebracht. De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan één jaar.
De overige te betalen posten bestaan onder andere uit de reserveringen voor het jaarverslag, de accountantskosten en de verlofuren.
Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich contractueel verbonden, binnen de grenzen van een jaarlijks vast te stellen budget, de bestedingen van Fonds 21 te vergoeden. In de overeenkomst die Stichting Beheer SNS REAAL en Fonds 21 hebben afgesloten zijn afspraken opgenomen over het donatiebeleid en de maximale liquiditeitspositie van Fonds 21.
Het bureau van het fonds is gevestigd in Creative Valley aan de Orteliuslaan 27 te Utrecht welk pand met ingang van 1 augustus 2014 is gehuurd voor een periode van 5 jaar plus een aansluitende periode van 5 jaar tegen een te indexeren huursom van €93.100 per jaar. Hiervoor is als zekerheidsstelling een bankgarantie afgegeven zoals vermeld in de toelichting op de liquide middelen.
De specificatie van de huurverplichtingen is als volgt:
Er wordt een auto en een copier geleased met als expiratiedata 18 december 2020 en 31 maart 2024.
De specificatie van de verplichtingen uit hoofde van operationele leasing is als volgt:
Gedurende het verslagjaar zijn de volgende betalingen inzake operationele leasing in de staat van baten en lasten verwerkt:
Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich contractueel verbonden de totale bestedingen van Fonds 21 in 2018 te vergoeden.
De verwachte omvang van het medewerkersbestand voor 2019 is 10 FTE. Er zijn geen medewerkers werkzaam in het buitenland.
Het beloningsbeleid van de medewerkers van Fonds 21 is vastgelegd in en gebaseerd op de Arbeidsvoorwaardenregeling. De beloning van de directeur wordt vastgesteld door het bestuur en valt buiten de Arbeidsvoorwaardenregeling. Zie navolgend onder ‘Kosten bestuur en commissies’ voor het beleid ten aanzien van de beloningen van leden van het bestuur en de commissies.
Bestuurders ontvangen een vast bedrag per jaar en een vergoeding voor gemaakte onkosten. Bestuurders die bezoldigd worden als bestuurder van Stichting Beheer SNS REAAL ontvangen geen vergoeding van Fonds 21.
Commissieleden ontvangen een vergoeding op basis van de geschatte tijdsbesteding per vergadering waar zij aanwezig zijn.
In 2018 zijn diverse aanpassingen aan de website doorgevoerd. De kosten hiervoor zijn binnen begroting gebleven.
Om vanaf 25 mei 2018 te voldoen aan de AVG is juridisch advies ingewonnen. Die kosten waren niet begroot.
De twee pilots die Fonds 21 heeft uitgevoerd in het kader van impactmeting, zijn in 2018 succesvol afgerond. De resultaten zijn gepresenteerd aan de projectpartners.
In 2018 is besloten deze kosten niet langer van het donatiebudget te betalen, maar op te nemen onder de bureaukosten.
De jaarrekening is opgesteld door de directie en is vastgesteld door het bestuur op 14 maart 2019.
mr. E.H. Swaab
Voorzitter
mr. N. Albayrak
Vicevoorzitter
drs. A.H.A. Hoevenaars
Bestuurslid
drs. J.M. Overmeer
Bestuurslid
Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
De statuten bevatten geen specifieke bepaling ten aanzien van de resultaatbestemming. Door de aard van de organisatie zijn de baten en lasten over het boekjaar aan elkaar gelijk. Met inachtneming van voorgaande heeft het bestuur de jaarrekening in haar vergadering van 14 maart 2019 vastgesteld.
Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.
Deze site is een uitgave van Stichting Fonds 21, Utrecht
Ontwerp en technische realisatie: |
Vruchtvlees, Den Haag |
Beeld: |
De gebruikte foto’s zijn afkomstig van websites van organisaties of projecten die door Fonds 21 in 2018 gesteund zijn. Diegenen die menen rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot Fonds 21 wenden. |